leden in de gelegenheid gesteld het te bezichtigen. Op de eerste Kerstdag werd de laatste
kerkdienst in de Gasthuiskerk gehouden en op tweede kerstdag 1909 werd het gebouw
onder grote belangstelling ingewijd door ds W.H. Stenfert Kroese. De redacteur van
Stemmen schreef in het blad van 18 december 1909: "De gebouwen zelf, een driehoek
vormende, doen het gezicht recht aangenaam aan. De uitbouwen op den hoek van de
Westvest en de Walvischsteeg, met het torentje in 't midden, waardoor het dak gebroken
wordt, zijn werkelijk mooi"
Hoewel het gebouw aan de buitenkant niet imposant oogt, is het interieur dit zeker wel.
Het schip van de kerk meet 25 bij 12.5 meter en heeft een tongewelf met een hoogte van
12.5 meter.
De kerkruimte is een typisch protestantse kerkruimte en wel typisch vrijzinnig protestants.
Zowel een koor, zoals gebruikelijk in de R.K.kerken, of een liturgisch centrum, zoals ook
in veel protestantse kerken te zien is, of een dooptuin ontbreken.
Rechts is de 'herenbestuursbank' en links de 'damesbestuursbank'. In het vrijzinnig
protestantisme is namelijk reeds vanaf de opkomst in het midden van de 19e eeuw aan
vrouwen een plaats toegekend, die gelijkwaardig was aan die van mannen.
De vaste banken gehele links en geheel rechts waren oorspronkelijk bedoeld voor de
mannen. De losse comfortabele met stof beklede banken in het middenvak waren bestemd
voor de vrouwen! Oorspronkelijk had de kerk 500 zitplaatsen, verdeeld over de
benedenruimte en het orgelbalkon. De vaste banken onder het balkon zijn inmiddels
weggehaald om een ontmoetingsruimte te creëren.
De 'Byzantijnse' preekstoel heeft ook veel overeenkomst met die in de Remonstrantse kerk
te Rotterdam en het vermoeden is, dat ook hier de bekende 19e-eeuwse beeldhouwer
Simon Miedema is ingeschakeld voor het ontwerp van de panelen met engelen.
De kerk als geheel is sober en stijlvol uitgevoerd. De materialen zijn met zorg gekozen,
zoals bijvoorbeeld de lambrisering, geschonken door de heer en mevrouw Van der Schalk
- Pigeaud, oom en tante van Henriëtte Roland Holst - van der Schalk.
De Jugendstil glas-in-loodramen zijn
hoogstwaarschijnlijk ontworpen dpor De
Contini. Evers betrok hem zowel bij de bouw
van de Remonstrantse kerk als bij die van het
stadhuis te Rotterdam.
De smeedijzeren lichtkronen zijn
oorspronkelijk ontworpen voor gasverlichting
en evenals het meubilair ontworpen door prof.
Evers.
Oorspronkelijk was het gebouw voorzien van
een luchtverwarmingssysteem waarbij de
warme lucht uit roosters in de vloer omhoog
kwam. Ook werd de warme lucht achter de
De "Byzantijnse preekstoel
119
