weinige kolonisten en hun knechten, die daar in de buurt woonden. De Engelsen zouden
4000 - 8000 man aan troepen hebben en het aantal schepen was onduidelijk. Maar Lucas
voelt zich volkomen veilig. "Wij liggen hier als in Abrahams schoot", zou hij gezegd
hebben. Van de opvarenden hadden al 294 mensen het leven verloren en er werden 458
zieken naar het Schapeneiland overgebracht. Met veel moeite wist men Lucas te bewegen
reservezeilen aan te slaan, toen hij zeilen voor reparatie liet afslaan. De eigen landingsdi
visie (er waren ook soldaten aan boord) was slechts maximaal 500 man. Na een paar
dagen wordt een knecht van de bij vele officieren bekende Bastiaan van Rheenen naar
boord gebracht en deze kon mededelen, dat de Engelse landmacht 5000 man groot was en
dat de Engelse vloot reeds zee had gekozen. Maar Lucas hield hem voor een spion en liet
hem gaan. Later verklaarde een van de officieren, dat Lucas zou hebben gezegd: "Zij (de
Engelsen) de courage niet zouden hebben ons te attaqueren.... en dat alle discoursen
daarover vruchteloos waren." Lucas had nog steeds hoop, dat de Fransen kwamen, maar
dat mocht niemand weten! Er kwamen toch wat verontrustende meldingen en Lucas zond
luitenant Valkenburg in burgerkleding voor inlichtingen naar het binnenland, naar zijn
schoonvader, drie uur gaans. Valkenburg was op de Kaap geboren en had er zijn gezin.
Een broer van hem, ook opvarende, is tijdens het verblijf nog getrouwd. Vele officieren
hadden banden met dit land. De berichten waren nu zodanig, dat men in een krijgsraad
besloot te vertrekken, omdat men zonder de hulp van de Fransen (Lucas had voor het eerst
over de Fransen gesproken) nooit de Kaap konden heroveren. Alleen men had nog steeds
niet genoeg water, al waren er wel waterputten geslagen en men had ook weinig voedsel.
De Engelsen komen
Uit de Bataafsche Courant van vrijdag 16 december 1796. (Waarschijnlijk is Lucas zelf de
bron, zie verder).
...Equipage hoorde van vertrek of men begon alle schepen te deserteren, zodanig dat de
commandant daar alleen reeds 40 deserteurs had - echter bleven zij bij hun voornemen de
17e (augustus) te vertrekken, toen zij op de 16e aan de Oostzijde van de Baay een menigte
Cavalerie en voetvolk zagen, waarop door het fregat Bellona direct geschoten wierd,
hetwelk de Engelsen kort daarna met gloeiende kogels beantwoordden. Juist op dat ogen
blik wierd van een hoge berg, waarop zij een uitkijk geplaatst hadden, sein gedaan van 12
schepen in het gezicht, waarop door de Commandant aan alle schepen sein deed, hun tot
het gevegt gereed te maaken, dan toen begonnen de matrozen op alle de schepen, behalve
op de fregatten de Havick en de Bellona te muiten, Oranje boven te roepen en de officieren
te bedreigen en nog meerdere baldadigheden, teffens (tevens) het verdoemde op te vech
ten."
Tot zover de krant. Lucas liet snel alle sloepen bezig met water te halen terugkeren en
stuurde sloepen naar het Schapeneiland om de zieken op te halen, maar de eerste sloep
voer naar het door de vijand bezette strand en de tweede werd toen maar teruggeseind.
Onderhandelingen
In de krant werd wel geschreven dat de matrozen verdoemden om te vechten, maar daar
van was nog geen sprake. Want de Engelse admiraal Elphinstone liet zijn schepen veilig
ankeren buiten schootsafstand. Hij wilde onderhandelen. (Bij het binnenlopen van de
vreemde vloot, had men nog even gedacht dat eindelijk de Fransen waren gekomen.)
58
