r-'- L V*?
Deel van een kaart van Zuidelijk Afrika door Willem Leth, uit de Nederlandse tijd.
De kolonie breidde zich langzaam uit. Aangegeven is de grens in 1795.
Er volgden enkele verwarrende krijgsraden en uitwisselingen van boodschappen met de
Engelsen. Opvallend is, dat de commandanten Bezemer (van de "Havick") en De Falck
("Bellona") niet of slechts gedeeltelijk aan het overleg deelnamen, wegens de grote afstand
tot het vlaggeschip. Deze schepen waren ook het rustigst. Op sommige schepen had de
bemanning de luiken opengebroken en deed zich tegoed aan de jenever, waarbij de onder
officieren zich niet onbetuigd lieten. Vele officieren meenden, dat van Engelse zijde wel
een eis tot overgave zou worden gedaan en het "door de kwaadwilligheid en de muytzugt
van het volk" vermoedelijk onmogelijk zou zijn om tegenstand te bieden. Ook bij de
laatste krijgsraad, waarbij besloten werd om zich onvoorwaardelijk over te geven kwamen
Lucas en de Falck pas later aan boord. Zij wezen de verantwoordelijkheid af, maar ver
enigden zich wel met het besluit.
Op alle schepen brak nu een echte opstand uit. Patriottische onderofficieren en matrozen
werden mishandeld, officieren bedreigd. De jenevervoorraad werd duchtig aangesproken
en van een matroos van de Havick is de uitspraak opgetekend, dat het zonde zou zijn als
die kostelijke voorraad in Engelse handen zou vallen. Het werd zelfs zo erg, dat Lucas
uitdrukkelijk aan de Engelsen verzocht om onmiddellijk de schepen te bezetten, ter
bescherming tegen het eigen volk.
Terugkeer
Na de overgave werden de schepen naar de Tafelbaai gevoerd en de officieren op enige
Engelse schepen of in Kaapstad ondergebracht, in afwachting om naar Nederland te gaan,
omdat zij zich hadden vastgelegd niet tegen Groot-Brittannië te zullen strijden. En de
gewone schepelingen, de maats? Wel, zij gingen voor het grootste gedeelte in Engelse
dienst over, behalve een driehonderdtal, dat dit weigerde! De verbitterde Lucas, wiens
gezondheid sterk achteruit ging, klaagde dat "de derserteurs en andere schurken lachen,
59
