van Riebeeck, in Schiedam na die graf gedra word. Op 10 November 1629 staan in die
kerkmeestersrekeningboek opgeteken dat „Mr. Anthony, chirurgijn" 'n graf in die kerk
gehuur het vir 9 gulden en dat die kerkklokke op daardie dag 'n tyd lank gelui het. Sy vrou
is op 7 November oorlede.8>
Na sy vrou se dood het Mr. Anthony van Riebeeck in Schiedam bly woon, soos blyk uit 'n
dokument waarin hy as „eenich ende universeel erfgenaam" van sy broer Pieter van
Riebeeck aangewys word.9) Hierdie erfenis het hom 600 Carolus gulden in die sak ge-
bring. Daarmee het hy op 7 September 1630 die huis en erf van die weduwee Berber Jansz
gekoop. Die koopprys van 700 Carolus gulden kon gedeeltelik betaal word. Die huis was
gelee in die Lange Kerkstraat, „streckende voor aan de straat tot achter aan de Baan-
sloot"10) As bure word Jan Maertensz en die weduwee van Gerrit Jacobsse genoem. Jan
was tien en Geertruyd ses jaar oud toe hul moeder oorlede is, maar nadat hul vader met
Elsgen Burgers hertrou en 'n huis gekoop het, is hulle weer deur 'n moeder versorg; ook
toe vader Anthony in Mei 1632 diens aanvaar het in die regiment van kol. Charles Mor
gan. Hierdie Skotse krygsman was van 1632 tot 1642 goewemeur van Bergen-op-Zoom,
sodat Anthony hom, nadat hy diens aanvaar het, na Bergen-op-Zoom begeef het. Uit die
dokument waarin melding van hierdie feit gemaak word, blyk verder dat hy van die
kwartiermeester van die regiment, Southcot Weymouth, die som van 100 Carolus gulden
geleen het met belofte dat hy die bedrag na 'n jaar terug sou betaal. Die rente wat hy moes
betaal, het 62/3 persent beloop, terwyl sy huis in die Lange Kerkstraat as onderpand ge-
noem word.u>
Dat Anthony van Riebeeck dit moeilik gevind het om sy skulde te betaal en sy gesin te
onderhou, word bewys deur 'n ander akte wat hy op 14 Maart 1633 in die teenwoordigheid
van die schepene Joosten Comelisse en Seger Marten se aangegaan het. Daaruit blyk dat
hy 104 Carolus gulden moes leen van Joris Ariensse Banck. Die rentekoers is vasgestel op
die sestiende penning, wat gelykstaan aan 62/3 persent. Die datum van terugbetaling is nie
bepaal nie, maar rente moes betaal word vanaf 4 Desember 1632. Weer was die huis in die
Lange Kerkstraat die onderpand vir die transaksie. I2)
Dat Jan en Geertruyd 'n deeglike opleiding ontvang het, blyk uit hul handskrif en veral uit
Jan se wye belangstelling en deeglike taalgebruik. Schiedam was 'n opwindende stad om
in te woon. In die hawe aan die Maas het skepe uit alle lande voor anker kom lê, het
skippers en matrose vreemde tale gepraat en kon Jan van Riebeeck sien hoe produkte uit
verre lande afgelaai word wat sy belangstelling geprikkel het. Daar was speserye wat
8) Gemeente-archief, Schiedam, Kerkmeestersrekening, 1629-1630, nr. 632, p. 79.
9) Ibid., Notarieel Archief, 24 Junie 1630, inv. nr. 755, fol. 33.
10) Oud-rechterlijk archief, 7 September 1630, inv. nr. 338, fol. 253, verso en 254 recto. Die
oorspronklike huis is gesloop, maar by nr. 36 in hierdie straat wys 'n gedenkplaat op die feit dat Jan
van Riebeeck hier gewoon het. (Noot: dit huis is inmiddels ook gesloopt en de steen bevindt zich
thans in de gevel van het zogenoemde ABC-complex J.H.P1.)
Ibid., 13 Mei 1632, inv. nr. 339, fol. 65 versoen 66.
'2' Ibid., 14 Maart 1633, inv. nr. 339, fol. 116 verso.
43
