gespeend. Een rijzige dame, smaakvol gekleed, diplomatiek, een natuurlijke allure (Bron:
"Genadig opgenomen in het paradijs", Uitgave Van den Berg en Versluis b.v., Dordrecht
1988). Hoe het ook zij, het was het begin van een meer dan vijftigjarige, gelukkige verbin
tenis in meerdere opzichten. Janna was niet te beroerd om de armen uit de mouwen te steken
en het bedrijf groeide en bloeide toen er kinderen kwamen
Om de onderneming stuurbaar te houden diende de noodzaak zich aan om een compagnon
aan te trekken met financieel en administratief inzicht, die tevens in de fabriek leiding kon
geven tijdens de buitenlandse reizen van Simon. Zodoende werd in 1917 een samenwer
kingsverband gesloten met de Schiedammer Comelis Manneken onder de naam: Firma Bijl
en Manneken.
Een jaar later verlenen B&W van Vlaardingen toestemming tot het plaatsen van een
stoomketel voor het verwarmen van teer dat gebruikt werd voor het impregneren van
breeuwwerk.
In die tijd heeft inmiddels ieder aan zee gelegen Europees land met eigen (houten) scheeps
bouw ook een eigen fabriek waar breeuwwerk geproduceerd wordt. Nederland heeft er zelfs
twee. In Slikkerveer (Bolnes-Ridderkerk) heeft de familie Smit (welbekend van de werven
Smit, R Smit Jr., havensleepdienst en L. Smit Co"s Berging en de Klinknagelfabriek
Johan Smit) ook een breeuwwerkfabriek (ook onder de naam van Johan Smit).
Dit is des te opmerkelijker omdat in het begin van de twintigste eeuw juist in Nederland vrij
radicaal de houten scheepsbouw plaatsmaakt voor staalbouw. Wellicht mede ingegeven door
deze ontwikkeling stuurt Johan Smit aan op een fusie met de fabriek van Bijl en Manneken.
149
De bakermat van de fabriek te Vlaardingen. Foto van omstreeks 1905?
