In zijn jeugd kreeg de latere koning een groot deel van zijn jarenlange militaire opleiding
in het kamp te Rijen. Tijdens zijn koningsschap meldden de kranten regelmatig over zijn
verblijf in het militaire kamp te Zeist. De afbeelding "De Wapenschouwing te Rijen (1831)
"en die van de koning kwamen uit "De huisvriend", geillustreerd magazijn, jaargang 1887.
Uitgave van H.A.M. Roelants te Schiedam.
was reeds in de ministerraad besproken. Gezien de aanhoudende rust in de stad gaf de raad
op 11 september zijn goedkeuring voor een gedeeltelijke terugtocht van de troepen. Nor
maliter hield de raad zich overigens zelden met dit soort onderwerpen bezig, doch door het
ambtelijk geschil tussen gemeente en provincie hadden de Schiedamse ongeregeldheden de
aandacht getrokken. Enige uren nadat de ministers met de terugtocht hadden ingestemd,
namen zij kennis van de koninklijke interventie. De raad reageerde geschokt. Op 12 sep
tember liet hij, bij monde van de minister van Justitie, Donker Curtius, een krachtig protest
horen. Donker laakte de 'geheime' missie van majoor De Koek. Hij noemde de door de ko
ning aangekondigde afrekening als 'nodeloos' en één waarvan een nadelige werking kon uit
gaan. In zijn brief aan de vorst schreef hij:
,,Sire, juist dan wanneer er orde moet worden gehandhaafd, behoort er eenheid van wer
king te zijn; dit was aanvankelijk het geval, het burgerlijk gezag requireerde den sterken
arm naar de behoefte en onmiddellijk was de rust hersteld en met beleid werden de
schuldigen opgespoord en gevat; maar als in zulke omstandigheden andere magten
ongeroepen optreden, hier spontanement de landmagt, daar de zeemagt, dan loopt men
gevaar botsing te veroorzaken en zijn oogmerk niet te bereiken". 19
Ook de minister van Oorlog, baron Forstner Van Dambenoy, stelde zich te weer. Hij liet de
koning weten dat het voorgestelde bombardement volstrekt onuitvoerbaar was. Hij raadde
hem ook met klem aan om de zaak vooral stil te houden, omdat er anders zeker een par
lementair debat op zou volgen. Dat laatste zou wel eens pijnlijk kunnen zijn. 20
15
19. Donker Curtius aan koning Willem III, d.d. 12-9-1854, Nationaal Archief, Kabinet des Konings, geheim gedeelte, inv. 4246.
20. Forstner - Van Dambenoy aan koning Willem III, d.d. 13-9-1854, Nationaal Archief, Kabinet des Konings, geheim gedeelte,
inv. 4246.
