De kwastenfabricage
we ons naar de hooger gelegen mengafdeeling. Hier worden de diverse, reeds voorloopig
gesorteerde bosjes dierlijk- en plantaardig haar op langs de wanden aangebrachte tafels uit
gespreid, en al naar gelang van den aard der te vervaardigen artikelen gemêleerd
("doorgelegd", zooals de vakterm luidt), waarna men het materiaal door den hekel haalt.
Terloops zij opgemerkt, dat deze meng-afdeeling, evenals alle andere lokalen, voorzien is
van een telefoon-installatie voor den inwendigen dienst, van geleidingen voor electrische
verlichting, alsmede van buizen der centrale verwarming.
Thans betreden wij de eigenlijke bezemmakerij, waar nog steeds gewerkt wordt volgens de
aloude beproefde methode, d.w.z.: geen machinale kracht heeft hier de handenarbeid ver
drongen. Alleen het borstelhout, dat men vroeger eveneens uit de hand bewerkte, wordt
tegenwoordig in alle gewenschte formaten kant en klaar (dus voorzien van de noodige gaat
jes of gleufjes) betrokken van de daartoe speciaal ingerichte houtdraaierijen. Het inzetten
der haren in de aangebrachte openingen geschiedt op tweeërlei wijze, namelijk: 1° door
middel van ijzerdraad (het z.g. bezemtrekken) en 2° met behulp van pek. In het eerste geval
wordt het doorboorde plankje in verticale richting aan de werktafel bevestigd. De bezem
maker neemt nu een stuk ijzerdraad. waarvan hij het eene uiteinde achtereenvolgens door
twee der in het plankje aanwezige gaatjes steekt en vasthecht; vervolgens worden de haar
bosjes in het midden hunner lengte samengebogen, voor de volgende gaatjes gehouden en
met behulp van het ijzerdraad, dat de werkman na eiken steek buitengewoon krachtig
aantrekt, naait hij in nauwelijks tien minuten den bezem. Ten slotte spijkert hij op het
plankje een houten dekstuk teneinde de ijzerdraadsteken te maskeeren, terwijl hij de haar
tjes met behulp van een snijmes op de gewenschte lengte brengt.
In een aangrenzend lokaal wordt de andere bewerkingswijze toegepast, waarbij - zooals
gezegd - de vasthechting der haren niet met ijzerdraad, gelijk dit bij de bezems het geval is,
doch door middel van pek plaatsvindt. Voor boenders, luiwagens, borstels, raagbollen, stof
fers etc. blijkt de laatstbedoelde methode de meest gewenschte. Het houtwerk, dat in deze
afdeeling gebezigd wordt, is in plaats van gaatjes, van ringvormige inkeepingen voorzien.
49
