Zoetmulder, D. L. Ingelse en Louis L. van Emden. In latere jaren ontmoeten wij bij wis
selingen in het bestuur nog andere bekende namen als: P. Loopuyt, W. A. Beukers A.Jzn.,
D. H. Ris E.Hzn., A. Gouka, G. W. van Bergen Walraven, P. Slavenburg.
Uit 56 sollicitanten werd daarop de heer Loef de Meyer uit Rotterdam tot directeur
benoemd.
Inmiddels was aan de Gemeenteraad voor de e.v. 3 jaren een jaarlijkse subsidie gevraagd
van/1300,-. Het toenmalige college van B. en W. plaatste bij zijn advies om voorlopig voor
een jaar de subsidie te verlenen de opmerking, dat het liever had gezien dat de vereniging
eerst iets had gepresteerd. Waarop ter Raadszitting de heer De Groot antwoordde, dat de ver
eniging geen daden kon verrichten alvorens de subsidie zou zijn toegekend. Zij kan niet
klein beginnen, doch moet kloek voor de dag komen, zei hij. Met grote meerderheid van
stemmen, hetgeen ook in de volgende jaren het geval zou zijn, verleende de Raad de subsi
die.
Verhouding tot gemeentebestuur
In dit korte bestek is het natuurlijk ondoenlijk de ontwikkeling van de vereniging op de voet
te volgen. Op de vraag naar de resultaten verwijs ik allereerst naar de jaarverslagen. Die zijn
jaarlijks gepubliceerd en aan de Raad overgelegd. En gezien het feit, dat de Raad telkenjare
weer met beduidende meerderheid, enige jaren zelfs tegen een afwijzend advies van B.&W.
in, subsidie verleende, mag men m.i. aan die jaarverslagen vertrouwen schenken. Bovendi
en werd reeds in het jaaroverzicht over 1900 van de Kamer van Koophandel hulde gebracht
aan de activiteit der vereniging en op haar grote betekenis gewezen.
Uit de genoemde verslagen nu blijkt, dat zich in de loop van enige jaren na 1900 enige tien
tallen - zij het dan kleinere - industrieën, aangetrokken door de vereniging, in Schiedam
hadden gevestigd en zij in de vestiging van andere een min of meer groot aandeel had gehad.
Direct door de vereniging aangetrokken werden reeds in die eerste jaren: een kuiperij en
fustkoperij, gloeikousjesfabriek, drijfriemenfabriek, aether- en essencefabriek, pianohandel,
rijwielfabriek, meubelfabriek, sigarenfabriek. En naderhand nog een zakkenfabriek en hout-
warenfabriek.
Een plaatsingsbureau voor arbeidskrachten werd opgericht; voor verlaging van schut- en
havengelden werd krachtig actie gevoerd. Aan het slot van het jaarverslag over 1902
meende de directeur dan ook te kunnen concluderen, datniet te ontkennen valt, dat men
de toestand in het algemeen met veel meer vertrouwen inziet en dat zeker wel voor een
belangrijk deel aan de morele invloed onzer vereniging mag worden toegeschreven..."
Zeer belangrijk ook is geweest haar ernstig streven voor de bouw van meerdere en betere
arbeiderswoningen. Uit haar midden werd een commissie benoemd voor onderzoek naar de
woningbehoefte. Deze bracht rapport uit, waarna door de vereniging werd besloten een
openbare vergadering te doen beleggen door de commissie over het onderwerp "Bouw van
arbeiderswoningen", zulks met het doel te geraken tot oprichting van een woningbouw
vereniging. Uit die actie is daarop in 1903 de zo belangrijke vereniging "Volkshuisvesting"
ontstaan.
Over de vraag of uitgifte van grond in erfpacht dan wel verkoop vestiging van meerdere,
ook grotere, industrieën zou bevorderen, bleven in de boezem der vereniging de meningen
verdeeld. Ook werd nog een met foto's verluchte brochure over Schiedam uitgegeven.
63
