de twee gulden per week. Dat bedrag lag dus beduidend hoger dan de huurprijzen in bijvoor
beeld 'Nieuwsticht'. Daar vond echter geen overwinst-uitkering aan huurders plaats. 15)Tot de
bouw van woningen door 'Samenwerking' zou het nooit komen. Waar De Groot in 1896 nog
aanspoorde tot bouwen, was hij in 1900 al terughoudender. Er zouden te weinig krachten zijn
voor een behoorlijk toezicht en voor administratie. Bovendien zouden de bouwkosten hoger
zijn dan de marktwaarde, die de bedingbare huurprijs laag zou houden. Ook de doelstellingen
zoals de vennootschap die zich gesteld had, bleken maar moeilijk haalbaar. De Groot klaagde
regelmatig over het gebrek aan belangstelling en medewerking van de zijde van huurders. 16)
Van zijn zijde was die belangstelling er wel degelijk. Begrepen werd ze echter nauwelijks.
Dat blijkt bijvoorbeeld uit het voorstel van De Groot, alle leden te abonneren op 'Ons Be
lang'. Dat werd echter door de huurders over het algemeen moeilijk te begrijpen en vervelend
gevonden. Het blad werd daarop vervangen door 'Het Maandblad voor de Coöperatie'. De
reactie hierop is niet veel bemoedigender. Waarna ook die abonnementen worden opgezegd.
171 De huurders van hun zijde vinden al die klachten van De Groot maar onterecht. Ten eerste
is er, zo stellen ze, een gebrek aan financiële middelen en tijd. Ten tweede doen de vrouwen
de inkopen. En die zijn uit gewoonte moeilijk te bewegen dat te doen bij de door De Groot zo
regelmatig aangeprezen coöperatieve winkels: zij begunstigen liever familieleden, werkzaam
in de niet-coöperatieve middenstand. '8)
Uit de bronnen wordt duidelijk dat 'Samenwerking' voldoende deed om andere coöperatieve
instellingen in Schiedam te ondersteunen. Zo werden de verlies- en winstrekeningen gedrukt
bij drukkerij 'De Eendracht' en vonden er verschillende schenkingen plaats aan het Volks
huis, de 'Coöperatieve Schiedamsche Spoelingvereeniging' en 'Bij Tijds Ontwaakt'. Niet
duidelijk wordt of de huurders van woningen ook in deze bedrijven werkzaam waren.19)
Vele in het archief bewaard gebleven opdrachten, nota's en betalingsbewijzen geven - na
ordening - waarschijnlijk een goed beeld van de verbeteringen en het onderhoud dat aan de
huizen gedaan werd. Zo werden bijvoorbeeld in 1904 goede hangkasten in een aantal huizen
aangebracht.20) In ieder geval was er drinkwater in het tweede kwartaal van 1911, blijkens
een nota. In datzelfde jaar werden ook binnenleidingen voor gas aangelegd.21)
15) GAS, 'Samenwerking', Inv.nr. 2 en 3. Van de huurprijzen uit de beginperiode van "Samenwer
king" is behalve uit de verslagen van bestuurs- en ledenvergaderingen weinig bekend. Incidenteel
wordt melding gemaakt van een huurprijswijziging. Er zijn nog twee exemplaren van gedrukte
Verlies- en Winstrekeningen uit de vorige eeuw. Op de eerste over het jaar 1892 blijkt dat voor de vier
woningen aan de Baan weekhuren werden betaald van Hfl. 1,60, 1,70 en 1,90. Voor twee woningen
aan de Spoorsingel en de woning aan de Villastraat werd Hfl. 2,= betaald. Op de tweede zijn die huur
prijzen ongewijzigd. Uit de vanaf 1900 bewaard gebleven gedrukte verlies- en winstrekeningen kan
wel een gemiddelde huurprijs berekend worden.
16) GAS, 'Samenwerking', notulen bestuurs- en ledenvergaderingen 31-7-1896, 21-10-1898 en 2-11-
1900.
17) GAS, 'Samenwerking', notulen bestuurs- en ledenvergaderingen 2-11-1900, 22-2-1901, 14-2-
1902, 4-2-1903 en 8-3-1906.
18) GAS, 'Samenwerking', notulen bestuurs- en ledenvergadering 22-2-1901.
19) GAS, 'Samenwerking', Inv.nr. 3.
20) GAS, 'Samenwerking', notulen bestuurs- en ledenvergadering 8-3-1904. GAS, N.V. Woningmaat
schappij 'Samenwerking', Inv.nr. 3.
21) GAS, 'Samenwerking', Inv.nr. 3.
159
