mate saamgedrukt, dat het den tegelvorm aanneemt. Uit de naast elkaar geplaatste persen
komen deze vormen tevoorschijn in verschillende formaten en varieerende kleuren. Reeds
dadelijk zijn ze zóó hard, dat ze niet zullen breken, tenzij men geweld uitoefent. De aldus
gemodelleerde producten gaan nu weder naar de drooginrichting, waar ze gelijkmatig op
planken worden gestapeld om er enkele dagen onder bepaalde temperatuur te vertoeven.
Daarna brengt men ze in speciaal daarvoor vervaardigde vuurvaste bakken naar de volgens
eigen systeem geconstrueerde ovens, waarin de reeds vrij harde poedervormen door enorme
verhitting tot tegels worden gebakken. Den avond, voorafgaande aan ons bezoek, had men
juist de verhitting geëindigd. Ofschoon dus de temperatuur reeds aanmerkelijk gedaald was,
bleek de warmte nog van dien aard te zijn, dat we het in de nabijheid van den bedoelden oven
nauwelijks 'n halve minuut konden uithouden.
Na voldoende afkoeling bereiken de vuurvaste bakken met hun inhoud langs de transport
inrichting de magazijnen, waar de tegels op kleur en keus gesorteerd en gestapeld worden.
Men vindt daar steeds een ruimen voorraad aanwezig, want de dubbelgebakken vloertegel is
een artikel, hetwelk van stock geleverd moet worden teneinde den afnemer te kunnen garan
deeren, dat hij één kleur en één tint ontvangt. Behalve de meer gewone vormen (vier-, zes- en
achtkant) fabriceert de N.V. „TEGELFABRIEK SCHIEDAM" ook ceramiek-mozaïek in alle
denkbare maten, kleuren en vormen. De kleurvariaties zijn zóó uiteenloopend, en het effect
der hiermede belegde vloeren is zóó verrassend, dat de prestaties van dit jeugdige, doch in
alle onderdeden met overleg en technische vaardigheid georganiseerd bedrijf bewondering
afdwingen. Wie zich een denkbeeld wil vormen van de groote verscheidenheid, zouden we
den raad willen geven bij de directie een dessinboek aan te vragen, waarin men 'n honderdtal
aardige tegelcombinaties in kleurendruk verzameld vindt. Ook heeft de directie gemeend - en
stellig niet ten onrechte - aan de emballeering van het product de grootst mogelijke zorg te
moeten besteden. De grootere tegels worden verpakt in sterke daarvoor speciaal ingerichte
kisten, terwijl men de kleine mozaïekdeeltjes in vaten verzendt. Het maken der kisten ge
schiedt in de timmermanswerkplaats, en in de aangrenzende smederij vervaardigt men alle
door het bedrijf benoodigde machinerieën.
Hoewel de dubbelhardgebakken (gesinterde) vloertegels in ons vaderland reeds een vrij groot
gebied verwierven, is deze fabriek toch goeddeels aangewezen op den export, inzonderheid
naar Nederl.-Indië en Zuid-Amerika.
Want ook zij ondervindt hoe ontzaggelijk veel moeite het dikwerf kost om den landgenoot te
overtuigen van het feit, dat de nationale industrie even goede, zoo niet in menig opzicht bete
re producten vermag aan te bieden dan onze naburen. Dit geringschattend oordeel zal echter,
naar we vertrouwen, mettertijd wel plaats maken voor 'n juistere kwalificatie, wanneer het
product een meer algemeene bekendheid verworven heeft. Het is trouwens al een verblijdend
verschijnsel, dat in de bestekken van diverse rijks- en gemeente-scholen alsmede in die van
andere openbare gebouwen uitsluitend het gebruik van T.S. (Tegelfabriek Schiedam) vloer
tegels wordt voorgeschreven daar tal van proefnemingen op ondubbelzinnige wijze hebben
aangetoond, dat deze door hunne bizondere eigenschappen den tand des tijds kunnen weer
staan. Dat de onderneming succes heeft, blijkt ook hieruit, dat de directie wegens gebrek aan
plaatsruimte reeds besloten is tot eene aanzienlijke uitbreiding der fabrieksgebouwen over
te gaan. Hoewel er dus alleszins reden bestaat voldaan te zijn over de behaalde resultaten,
wees de directeur ons toch terloops op den druk welke de tijdsomstandigheden op het bedrijf
uitoefenen. Vooral het steenkolengebrek vormt eene ernstige bedreiging voor deze
165
