dan overleden Koningin-moeder Wilhelmina van
Pruisen, er worden contracten afgesloten en zomer
1822 arriveren weer Schiedamse weeskinderen
plus de gezinnen van Hendrik Deerns, Hendrik
Penning en Jacobus Hille. Met daarbij ook nog
gratis hoeves voor de subcommissie als dank voor
haar harde werken, zijn er al met al tien hoeves
in de koloniën bestemd voor Schiedammers. Op
een totaal van 400 tot stand gekomen huisjes een
respectabel aantal.
Direct bij aankomst worden de nieuwbakken
kolonisten in de kleren gestoken. Alle kolonisten
lopen in blauwe, uniforme kleding. Daar zitten
twee gedachten achter. Als mensen nette spulletje
hebben, zullen ze zich automatisch netjes gaan
gedragen. Maar ook: De desertie wordt door
eene herkenbaare soort van kleding moeijelijk
gemaakt.
Ze krijgen een hoeve. Een eenvoudig stenen
huisje, niet groot, maar onvergelijkbaar beter
dan de armenhuisvesting in de steden. Wie
heden ten dage door Frederiksoord loopt
kan nog een boel van die huisjes in hun
oorspronkelijke staat zien. Nou ja: als je het
dubbelglas wegdenkt en de centrale verwarming.
En prompt begint ook het werk. Mannen en oudere
jongens werken op het land, de andere kinderen en
de vrouwen spinnen wol en vlas. Het is hier geen
vakantiekamp, de bedoeling is dat iedereen met zijn
werk niet alleen de eigen kost bij elkaar scharrelt
maar ook de gedane investeringen terugverdient,
zodat met dat oorspronkelijke geld een volgende
kolonie gesticht kan worden en nog een en nog een.
De man achter die ambitieuze plannen is generaal-
majoor Johannes van den Bosch. Achtendertig
jaar, een self-made man, weduwnaar, een
charmeur, maar vooral een doener, een aanpakker,
een wervelwind: "Ik ben nimmer besluiteloos en
draal nog minder...
Een lezeres van De proefkolonie noemt hem op
haar website een negentiende-eeuwse variant
op wat we tegenwoordig een ADHD-er zouden
85
Pagina 84: Impressie van de proefkolonie, door
Geert Schreuder (bron: uitgeverij Mouria).
Hiernaast: Kleding van mannen, vrouwen en
kinderen in de koloniën. Bron: Archief Maat
schappij van Weldadigheid, Frederiksoord.
