gheloeve gheabnegeert ende versaickt te hebben ende hem
selven overgegeven te hebben den duyvel, viandt van den
menschen, mit hem boelerende ende dienende om diver-
sche persoenen te betoeveren, hinderlick ende schade-
lick te wezen an lijff ende goedt.,9)
In de beschuldiging wordt niet gesproken over
het bijwonen van een samenscholing van hek
sen of een heksensabbat. Uit de tekst van De
Heksenhamer blijkt dat Institoris wel op
de hoogte is van deze heksenpraktijken.20'
Waarschijnlijk is Marye hierover onder
vraagd, want zij wordt uiteindelijk samen
met twee andere vrouwen terechtgesteld.
Vermoedelijk heeft Marye onder dwang de
namen van Griete Dircken en Trijn Jansdr.
(Jansdochter, red.) als mogelijke toveressen
prijsgegeven. Deze aanpak is waarschijnlijk
ook in 1585 toegepast. In dat jaar worden maar
liefst vijf Schiedamse vrouwen tegelijk opgepakt
en berecht.
Vonnis
In De Heksenhamer geeft Institoris aan dat ook de wereldlijke macht de plicht heeft de hek-
sen-ketters te arresteren en te veroordelen. Wanneer hij bekent en onboetvaardig is, moet hij
aan de wereldlijke macht worden overgedragen om ter dood te worden gebracht of om
levenslang te worden opgesloten,".21)
In Schiedam spreekt de wereldlijke macht het vonnis uit, net zoals bij de inquisitie. Daarom
kleeft er geen bloed aan de handen van de kerkelijke macht.
Vanaf nu worden heksen van zulke grove misdaden tegen de mensheid beschuldigd, dat de
doodstraf onvermijdelijk is. Vier weken nadat Marye is opgepakt, op 15 oktober 1556, vellen
de .schepenen in 't lange ghehoirt hebbende den eyssch vanden baillui.hun oordeel. De
uitspraak luidt: .verclaeren bij haerl. vonnisse dat de voirss. ghevangen hier jegenwoir-
dich staende ende elck van heurl. overmits deese heuren misdaden verbeurt hebben heure
lijven ende goeden ende alsulcks condemneeren gebrocht te worden voir stadhuys ende een
ygelick gebonden te worden op een leere ende alsoe gheworpen in barnenden vuer tot datter
die doet nae volcht, tot dat haer lichaem tot pulver toe verbrandt is.'\22>
Bij het voltrekken van dit vonnis volgen de rechters nauwkeurig de aanbevelingen in De
Heksenhamer. Nadat vermeende heksen zijn opgepakt mogen hun voeten niet meer de vloer
158
Hiernaast: Baardmankruikje van geglazuurd aardewerk uit de 16e
eeuw. De naam van dit type kruikje is afgeleid van het aan de voor
zijde van de kruik in reliëf uitgevoerde mannenhoofd met baard.
19) Archief Gerechten van Schiedam, inv.nr. 35, nr. 727.
20) Institoris, blz. 135, 141.
21) Idem, blz. 362.
22) GAS, Archief Gerechten van Schiedaminv.nr. 35, nr. 727.
