HET KAARTBOEK VAN JAN JANSZ. POTTER
Eén van de meest bijzondere stuk
ken in de collectie van het Gemeen
tearchief Schiedam is 'het kaartboek
van Jan Jansz. Potter'. Potter was
een zestiende-eeuwse cartograaf die
in opdracht van het Sint Jacobs Gast
huis de bezittingen van dit gasthuis
in kaart bracht. Aleida van Henegou
wen stichtte dat gasthuis in 1276. Het
gasthuis ving bejaarden en pelgrims
op en het verzorgde de zieken en ar
men. Vandaar ook de naamsverbinte-
nis met de patroon van de pelgrims,
Sint Jacob, voor wie een kapel in het
gasthuis was ingericht. Het geld om
deze verzorgende taken te bekostigen,
ontving het gasthuis uit schenkingen
en legaten - maar het kwam vooral
voort uit het verzamelde eigen vermo
gen. In hoofdzaak was dat grond en
die grond werd verpacht of er werd
anderszins geld aan verdiend.
Wim Schelberg
88
In het komende septembernummer van het
maandblad Musis wordt een artikel gewijd
aan een bijzonder kaartboek, dat juist deze
bezittingen in detail vastlegt: 'het kaart
boek van Jan Jansz. Potter'. Musis' hoofd
redacteur Hans van der Sloot licht toe:
Op de kaart' is het thema van de Open
Monumentendag 2009. Een thema dat in
strikt historische context dient te worden
gezien, al roept dit voor menigeen eerder
associaties op met het 'op de kaart zetten
zoals zich dat in de huidige politieke vo
cabulaire een vaste plaats heeft verwor
ven.
Dus is het kaartenboek hoofdonderwerp
van deze Musis. "Zeer ruim geïllustreerd
en op die manier leveren ook wij een bij
drage aan de Open Monumentendag 2009.
Dat Musis juist kiest voor een diepgaande
behandeling van dit kaartboek wordt mede
ingegeven door het feit dat het hier een
Schiedams boek betreft over in Vlaardin-
gen gelegen bezittingen en Musis in beide
steden als cultureel maandblad zijn lezers
vindt", vervolgt Van der Sloot.
Folio 1 verso (links): Kaart van percelen gelegen ten noorden van de 'Schielantschen dijck'en ten
noordwesten van Schiedam. Hoofdpoort, de Rotterdamse poort, het slot Mathenesse, het Leprooshuis
en de Overschiesepoort zijn op de kaart herkenbaar. Folio 2 (rechts): 'Verclaringhe van alle dese
caerten' (op folio 1), daaronder een kaart van een perceel gelegen ten noord-westen van 'den Groe
nen Wech'en ten zuid-oosten van 'de Middel Watering ofte d'Oude Watering'.
Scyedam jrg. 35 no. 3
