poortgebouw. De bouwnaad tussen fase 1 en 2 is nog steeds te zien in het metselwerk van de
lange vleugels aan weerszijden van de binnenplaats.5
De bouw van het poortgebouw en de voltooiing van de zijvleugels met veertien nieuwe
huisjes, begint in het rekeningenboek op 9 januari 1759 en werd afgesloten in januari 1761.
Hierin komt naar voren dat op 3 oktober 1760 de steenhouwer Bollina 3.716,= gulden ont
ving voor de grote gebeeldhouwde kuif met regentenwapens. In de bij het gemeentearchief
Schiedam bewaarde bouwrekeningen komt een aantal keer de naam van deze Delftse beeld-
houwer-stucadoor Joseph Bollina voor, die betaald kreeg voor het beeldhouwwerk van de
voorgevel en leveranties van natuursteen.6
In de voorgevel van het proveniershuis is duidelijk de hand van Bollina herkenbaar, die ook
het onderkomen van de Delftse Fundatie (zie de afbeelding op pagina 79) in 1759 had vormge
geven. De overeenkomst tussen deze twee gebouwen is goed te zien: een gevelgeleding door
middel van geblokte lisenen en een sterk accent op de middentravee door middel van raam -en
deuromlijstingen met beeldhouwwerk in Lodewijk XV-stijl. De Schiedamse gevel is wel min
der evenwichtig in zijn vormgeving dan het voorbeeld uit Delft. Dit komt door het ontbreken
van een (natuurstenen) plint als tegenhanger voor het zware schild met de regentenwapens en
door de geringe verdiepinghoogtes die monumentaliteit van de gevel afzwakt.7 Regentenwa
pens die in 1795 door Jan Dielwart, in de Napoleontische tijd eigenhandig werden verwijderd.
In het archief is de volgende rekening met omschrijving hierover te vinden:Schiedam De Hee-
re regenten van t Proveniers Huys debet aan Jan Dielwart van gelevert steenhouwerswerk...
Aug 15 3 dag Jan aan het afhakken van de wapens f 5,4,- Voldaan den 4 feb 1796.".8
Een nieuwe invulling van de wapenschilden
Na het afhakken van de wapens bleef het schild op een schilderbeurt na verder ongewijzigd.
In de 20ste eeuw was er onverwacht opnieuw aandacht voor het schild. Dit naar aanleiding van
een bezoek van de Zuidhollandse Vereniging voor Genealogie aan het proveniershuis. Dit
bezoek leidde tot het opnemen van de volgende passage in het Vrije Volkvan 5 juni 1950:
"De heraldisch-georiënteerde leden betreuren het, dat de fraaie zandstenen omlijsting en de
weidse Louis XV-versiering onder een verflaag was bedekt, in plaats dat een zandstraalbe-
handeling was toegepast en dat niet tegelijkertijd van de gelegenheid gebruik was gemaakt,
de wapenschilden van de vier regenten van 1758, te weten: Symon Knappert, Jan Burghwall,
78
fi/V ft
Afbeelding van de nota voor het verwijderen van de wapenschilden. (Gemeentearchief Schiedam,
Archief van het Leproos-of Proveniershuis 1482-1864, toegangsnr. 301 inv. nr. 3688).
Scyedam jrg. 35 no. 3
