RAMENSPUIT
Dirk-Jan List
Elke museumcollectie bevat voorwerpen die mensen achter de oren doen krabben omdat zij
niet weten wat de functie hiervan is geweest. En het zoeken naar en vinden van een actieaf
beelding is onbegonnen werk.
Een van die voorwerpen is de
zogenaamde ramen- of ruiten
spuit. Het Stedelijk Museum
Schiedam bezit hiervan niet
een, maar vier exemplaren:
drie van geel koper en een
van rood koper. Het zijn hoge
cilindervormige apparaten op
een open voetstuk, met een
houten stamper en een lang,
slank mondstuk (spuit).
Bij gebruik wordt de spuit
in een emmer met water ge
plaatst. Door de houten stam
per of klos eerst omhoog en
vervolgens met kracht naar
beneden te duwen wordt het
water in een straal omhoog
tegen de ramen gespoten. Zie
hier de hogedrukspuit avant
la lettre
Deze handeling spreekt zeer
tot de verbeelding, maar is het
ooit wel eens uitgebeeld? Toch
wel. Per toeval vond ik niet
lang geleden in een antiqua
riaat in Amsterdam een prent
met twee Amsterdamse vrou
wen die rond 1860 de ramen
lappen. Op deze prent wordt
de spuit gedemonstreerd. Niet
lang daarna stuitte ik zelfs
op een klein vaag fotootje
anno 1900 van twee poets
vrouwenNa de afbeelding
grondig bestudeerd te hebben
ontdekte ik hierop zowaar een spuit. Of de ramenspuiten al in de achttiende eeuw waren
uitgevonden en werden toegepast is mij niet bekend. De huidige 'windowcleaners' zijn man
nen, maar in de negentiende eeuw waren de huishoudelijke taken als het schoonmaken van de
165
ROTTER«AM
FRANCOIS
Foto van twee 'werkstersgenomen omstreeks 1900. De foto werd
gemaakt door Frangois Hermans, Rotterdam. (Origineel: collectie
Dirk-Jan List).
Scyedam jrg. 35 no. 5
