wijze de patriottenbeweging in Schiedam
tot een einde was gebracht, kon een begin
worden gemaakt met de restauratie, het
herstel van de stadhouder in al zijn functies
en waardigheden. Hiertoe verscheen op 18
oktober een stadhouderlijke commissie,
bestaande uit graaf Bentinck van Rhoon, D.
Meerens, raadsheer van het Hof van Holland
en een zekere secretaris Poelman. De
schutterij werd door hen opnieuw opgericht
op basis van de oude organisatie. De meest
radicale patriotten, zoals Pielat van Bulderen
en Van der Heym, werden uit hun functie
ontheven, evenals Keuchenius en J.D. Pichot
(deneefvanD. Pichot). Penning werd nog wel
benoemd, maar bedankte voor de eer, omdat
hij herhaalde malen bedreigd was. Morgan
en Van Cloon waren overleden en moesten
hoe dan ook worden vervangen. Zodoende
deden er acht nieuwe vroedschappen hun
intrede in het college.
Het is opmerkelijk dat deze nieuwkomers
nauwelijks of geen familierelatie hadden met
de overige vroedschappen. Alle acht oefenden
het beroep van brander uit en behoorden
- volgens de trouwregisters - tot een lagere
vermogensklasse dan hun collega's.
j KOLET.
GAS, bibliotheek Kast Ll-4 nummer 1 "Geschie
denis der Staatsregeling, voor het Bataafsche
volk door Cornelius Rogge Amsterdam 1799
met op plaat 111 (Holland) een medaillon van
J. Nolet.
In Schiedam zien we hetzelfde beeld als
in overige steden in de Republiek. In
deze fase begon de patriottenbeweging
(lees: het democratiseringsproces)
radicale trekjes te vertonen. In Gouda
waren er bijvoorbeeld voorbereidingen
aan de gang om de vroedschap zonder
pardon af te zetten en te vervangen
door een democratische regering. De
stad Utrecht had al in 1786 - dankzij
het drijven van de student Ondaatje
- een volledig democratische gekozen
stadsbestuur. Een ongehoord feit in
heteen achttiende eeuwse Europa waar
het regeren was voorbehouden aan lieden
van hoge geboorte en het absolutisme
onwankelbaar leek. Alles scheen er op
te wijzen dat de Republiek en dus ook
Schiedam - een democratie zou worden
nog voor de Franse Revolutie zou
plaatsvinden!!
De totaal onverwachte en wonder
baarlijke ommekeer kwam in juli 1787.
Prinses Wilhelmina, de echtgenote van
stadhouder Willem V was tijdens haar
reis naar Den Haag - in een poging een
contrarevolutie te bewerkstelligen - bij
de klist aangehouden door een groepje
Goudse vrijkorpers en ter ondervraging
naar een boerderij nabij de Sluis van
Goejanverwelle vervoerd. Haar broer
en Pruisische koning eisten op hoge
toon genoegdoening waaraan men
onmogelijk kon voldoen. Daarmee was
de teerling geworpen. Aan de grens van
de Republiek werden Pruisische troepen
samengetrokken die op elk moment de
Republiek konden binnen vallen
Scyedam jrg. 36 no. 1
15
