spoeling.
Toch is er onrust tussen branders en branders,
boeren en branders, wel of niet aangesloten
bij de Spoelingvereniging. Er is sprake van
concurrentie tussen de Schiedamse brande
rijen en de Delftse Gist- en spiritusfabriek,
die naar verluidt een mindere kwaliteit spoe
ling produceert. De levendige handel door
de spoelingboeren dreef de prijs van de ketel
spoeling enorm op, ze boden tegen elkaar op
tot groot genoegen van de heren branders.
De branders lachten in hun vuistje, niet de
moutwijn of gist, maar de spoeling was de
kurk waarop deze industrie dreef (aldus J.
van den Berg in 'De ouderdom vertelt aan de
jeugd' terugblik uit 1890).
De onredelijk hoge prijs van de Schiedamse
spoeling schoot ook de boeren in het verkeer
de keelgat, getuigt een in 1892 ingezonden
brief van enige boeren in de Schiedamsche
Courant van december 1892:
BRANDERS Wilt gij het bedrijf van
den boerenstand, dat toch zoovele teleurstel
lingen ondervindt, geheel en al te niet doen,
gaat dan je gang maar met 's Zaterdags stil
te staan - Brengt de spoeling nog geen geld
genoeg op? Denkt toch met je brandersver
stand eens goed door, dat een boer onmoge
lijk twee dagen achtereen (ja zelfs 3 dagen)
- want die van Maandag is toch ook niet zo
versch meer - genoodzaakt is oude spoeling
te voederen. In Delft zou men ons graag zien
komen, maar wij blijven toch liever, als ge
het ons mogelijk maakt, in Schiedam
In Schiedam en Rotterdam werd de weke
lijkse beursnotering uitgebreid in de krant
vermeld, waarbij de stemming van de mout
wijn kon variëren van flauw, willig, kalm,
vast en traag.
Na 1900 hadden de branders hun glorietijd
gehad. Geleidelijk werd het ambachtelijk
kleinbedrijf verdrongen door het gemecha
niseerd grootbedrijf. Bovendien leverde de
melassespiritus een goedkopere manier van
jeneverbereiding op.
De veeboeren
In de zomer liepen de runderen in de wei, de
spoeling werd in houten bakken en kuipen
aan de koeien gevoerd. Als de koeien uit een
volle kuip stonden te 'slobberen' staken ze
soms de neus tot aan de ogen in de spoeling.
Nieuwe koeien moesten even wennen aan de
spoeling, maar al snel waren ze er gek op. Zo
86
Scyedam jrg. 38 nr. 3
