De
'Bon Ton' laat zijn beste kant zien
Het thema van de Open Monumenten
Dagen 2013 (14 en 15 september) is
Macht Pracht in de achttiende eeuw.
In het Wennekerpand worden vanaf
vrijdagavond 13 september indrukwek
kende kostuumfilms vertoond. In deze
films proberen kostuumontwerpers zo
goed mogelijk een tijdsbeeld neer te
zetten. Op vrijdag 13 september begint
het programma om 20.00 uur met mijn
inleiding op het thema Macht Pracht
in de mode in de periode 1 730-1820.
Tegen 21.00 uur, na de pauze, begint
de film The other Boleyn girl. Dit drama
speelt zich weliswaar af in een eerdere
periode, maar de pret is er niet minder
om.
Welvaart in Schiedam
In de achttiende eeuw kent Schiedam grote rijkdom
dankzij de jeneverindustrie. Langs de Nieuwe Haven
en de Noordvest verrijzen hoge stelling- of moutmo-
Dirk-Jan List
porteerde Chinese porselein is hiervan een uitste
kend voorbeeld: niet alleen in de bekende blauw-wit
uitvoering, maar ook het polychrome Amsterdams
Bont.
Dress to impress
Een oud gezegde luidt "Wie het breed heeft laat het
breed hangen." Deze spreuk kan voor de modieuze
vrouw en man letterlijk worden genomen. De acht-
tiende-eeuwer kleedt zich om te imponeren. Het
motto is "Dress to impress." Deze staatsie kleding is
ontstaan aan het Franse hof en wordt via de adel over
Europa verspreid. De burgerij wil steeds sneller mee
doen, maar de adel blijft ze net een stapje voor. In de
kleding worden de mooiste stoffen verwerkt (gebor
duurde zijde en kostbare kanten) en het silhouet dijt
uit in de breedte. Hoe volumineuzer het silhouet, des
te meer stof in de kostbare en met de hand vervaar
digde kleding moet worden verwerkt.
lens en Jan Giudici krijgt de opdracht om imposante
gebouwen te ontwerpen: de Korenbeurs, het Sint
Jacobsgasthuis (Stedelijk Museum Schiedam) en
enkele fraaie woonhuizen. De rijke Schiedammers
omringden zich met alle luxe van die tijd. Het geïm-
Rijglijf en panier
Omstreeks 1730 evolueert de overjapon of manteau
tot de robe a la Franqaise en wordt de hoepelrok
(panier of baleinen rok) in zijn kenmerkende brede
en ovale model getrokken. De voor dit japonmodel
zo typerende plooien in de achterpanden einndigen
in een korte sleep. Wanneer de huizen geen dubbele
deuren hebben moet de vrouw haar brede panier
scheef houden, opklappen of schrijlings door de deur
laveren. De basis van dit onpraktische silhouet is een
stijf rijglijf (een strak lijf met stugge baleinen verste
vigd) en de wijde panier. In de achttiende eeuw is
het dragen van de juiste onderkleding voor de vrouw
dan ook van levensbelang. Het kostuum van de rijke
man bestaat uit een jas, een vest en een kniebroek
(culotte). In deze tijd doet de man qua luxueuze
kleding niet onder voor de vrouw. De voorpanden
van de jas en het vest worden rijk geborduurd en
soms zelfs versierd met glinsterende pailletten. De
(Fotografie: Tom Flaartsen)
86
Scyedam jaargang 39 nr. 3
