grond het huis en de tuinen van Spieringshoek.5'
Het feit dat de familieleden zich met het huis en
de tuinen laten afbeelden toont een grote mate van
identificatie met juist dit bezit aan.
Met die identificatie met hun hofstad, stonden de
Spieringen niet alleen. Een buiten verleende zonder
meer status aan zijn eigenaar. In de achttiende eeuw
verschijnen diverse boeken met afbeeldingen van
tuinen en huizen. Vooral de Amstel en Vecht, waar
rijen huizen achtereen stonden, waren een geliefd
onderwerp voor tekenaars en graveurs. Trotse eige
naars wilden graag dergelijke tekeningen in bezit
krijgen. Cornelis Pronk zal ook door de eigenaren
van Spieringshoek zijn gevraagd om de tekeningen
te maken. De tekeningen werden rijk gestoffeerd
met figuren in rijke kledij, die genieten van alle
genoegens die Spieringshoek te bieden had.
Het huis Spieringshoek
Het onderwerp van de tekeningen van Cornelis
Pronk ligt voornamelijk bij de tuin en het buiten
plaatsleven. Het huis speelt nergens de hoofdrol. De
voorgevel wordt alleen in het perspectief van het
voorplein afgebeeld, en dan alleen zijdelings.
Het gebouw heeft zeven vensterassen met een
middenrisaliet (vooruitspringende gevelpartij), een
5) Het is niet precies bekend, wie op het pendant van het portret
van Cornelis Spiering staat afgebeeld. Op de achterkant van het
schilderij is te lezen dat het zou gaan om Geertruida van der Goes
(1668-1737). In de bestandscatalogus van het Frans Hals Museum
wordt er echter van uit gegaan dat het een van de dochters moet
zijn: Cornelia Maria (1689/90-1714) of Philippina Adriana (b. 1697).
Reden voor de aanname is de leeftijd van de geportretteerde en
het feit dat het wapen van de familie Van der Goes ontbreekt. Bij
een ander bekend portret van Geertruid van der Goes zijn beide
familiewapens in alliantie weergegeven. Mededeling van het
Frans Hals Museum.
Rechts: Cornelis Pronk, Spieringshoek, ca. 1740. Beeld van
de belangrijke zichtas die de beide tuindelen met elkaar
verbindt. De spiegelvijver ligt iets verhoogd ten opzichte
van het water van de singel. Vormsnoei begeleid de as. De
droge cascade was een element dat men bij een wandeling
om de singel kon ervaren. (Rijksprentenkabinet, Amsterdam
RP-T-2008-106)
Hieronder: portretten omstreeks 1720 van Cornelis Spiering
van Spieringshoek (links) en Cornelia Spiering van Spierings
hoek, Phillipina Spiering van Spieringshoek of Geertruida
van der Goes (rechts), door Nicolaas Verkolje. Op het portret
van Cornelis Spiering is op de achtergrond de voorgevel van
het huis Spieringshoek te zien. De voorgevel van het huis
is duidelijk niet gepleisterd geweest. (Frans Hals Museum,
Haarlem, het portret van Cornelia is in langdurig bruikleen
bij Rijksmuseum Twenthe, Enschede. Foto's: Tom Haartsen)