Gedigt
kon dienen als metselspecie. Grote stukken tufsteen
werden eerst met mokers in stukken geslagen en
vervolgens fijn gebeukt döor een serie stampers.
Het fijngestampte gruis werd met de molenstenen
nog fijner gemalen. Het werk in deze molens was
bijzonder ongezond vanwege het stof en gruis dat
overal doordrong en
"Dat wanneer het traswerk zal zijn gemaakt, dhr.
Pielat van Bulderen verplicht zal zijn dit ter kennis
te brengen van het gemeentebestuur, zodat het ten
overstaan van de Heeren Burgemeesters en Gecom
mitteerde Vroedschappen door twee of drie onaf
hankelijke kundige lieden zou worden geïnspecteerd
en onderzocht en als het traswerk zwaarder geraas
zou veroorzaken dan het witwerk en als door het
traswerk veroorzaakte dreuning notoire en meerdere
nadelen of schaden zouden worden toegebracht aan
de nabij staande branderijen van Gerrit Visser of
anderen danwel aan de huizen tegenover de molen
'De Morgenzon' staande, het traswerk dan weer zou
moeten worden afgebroken en aangepast".
Locatie 'De Morgenzon'
Over de exacte locatie van de snuifmolen verschillen
de deskundigen nogal van mening. Stadsarchivaris
Van der Feijst lokaliseert de Morgenzon in zijn stan
daardwerk over de geschiedenis van Schiedam uit
1975 pal tegenover de buitensluis. Andere historici
(o.a. Van der Poest Clement, p.137) projecteren de
Morgenzon nabij de Hoofdbrug. Ik betwijfel echter
de juistheid hiervan. Volgens de door mij geraad
pleegde bronnen stond
vanwege de ongeloof
lijke herrie die het heien
op de stukken steen
veroorzaakte.
Besluit
Op 25 februari 1786
besloot het gemeente
bestuur op zowel het
verzoek van Pielat van
Bulderen als op het
bezwaarschrift van de
omwonenden. Het tras
werk werd goedgekeurd,
behoudens dat het traswerk bij provisie zou moeten
gedirigeerd door vier houten stampers met ijzer
beslagen welk getal niet mocht worden vermeerd en
onder de volgende voorwaarden:
Die Molen die wieck in de wind
Gelijk een wezekind
Die Molen die wieck in de lucht
Gelijk een zinnezucht
Hij maal in razernij
Voer af en aan
Die kraai kruist in z}n vlucht
(t is gauw gedaan
Vrij naar Willem Weeskind
(befaamd Afrikaans digter)
de Morgenzon onge
veer op de plek van de
huidige Noletmolen.
Immers de molen
was gelegen tussen de
buitensluis en de bran
derij van Gerrit Visser
en tegenover de huizen
van de bezwaarmakers
op het traswerk (op de
kaart van Bol'Es aange
duid met groen, het
huis van Frans Kerdel
met rood gearceerd).
Het huis van Frans Kerdel (nr. 187) stond er zelfs
recht tegenover. Ter hoogte van het huidige pleintje
was ook nog eens de zalmmarkt gevestigd (aandui
ding nr. 21). Om vervolgens een molen met een
In rood is de vermoedelijke locatie van molen 'De Morgenzon'
aangegeven op de kaart van Bol'Es 1770. (Afbeelding: auteur)
140
Scyedam jaargang 39 nr. 4
