negentiende eeuw vanaf de Singel. In het midden
van dat decennium staan er nog enkele tientallen
woningen, maar aan het eind van de eeuw bereikt
de Oostsingel, die in die periode wordt gedempt,
al zijn huidige lengte als hij stuit op een sloot die
thans de Van Swindenstraat/singel vormt. Omdat er
nu niet meer rechtdoor kan worden gebouwd, slaan
de bouwers eenvoudig de hoek om en verrijst een
achttal huisjes daar waar nu de Van Swindensingel
begint.
Deze 'winkelhaaksituatie' heeft tot eind van de jaren
twintig van de vorige eeuw bestaan, waarna het rijtje
deel van laatstgenoemde singel gaat uitmaken. De
al of niet gerenoveerde pandjes met kleine tuinen
staan er nog steeds. Eén ervan is in de buurt alom
bekend vanwege de uitbundige tuinverlichting in de
kersttijd.
Beroepen verdeling
We willen nagaan hoe de beroepensamenstelling
van onze straat zich tot aan het midden van de
twintigste eeuw heeft ontwikkeld. Daartoe hebben
we voor tien verschillende jaren alle personen met of
zonder beroep ingedeeld in een aantal voor de vraag
relevante sectoren.
Deze zijn: Jeneverindustrie en aanverwante bedrijven
(J), Fabrieksmatige productie exclusief jeneverin
dustrie (F), Middenstand, kleine zelfstandigen,
SCHEEPSKLINKER (sector F)
Met de komst van Werf Gusto in 1905, De Nieuwe
Waterwegin 1914en Wilton Fijjenoord later in 1929,
deden in Schiedam nieuwe beroepen hun intrede.
De scheepsindustrie was van harte welkom want
ze bood perspectief voor de brandersknechten,
zakkendragers en al die anderen die in de inge
zakte jeneverindustrie tot dan toe hun boterham
hadden verdiend. Een van de nieuwe beroepen
was dat van scheepsklinker. Op de werf werden
schepen gebouwd met stalen scheepsplaten die
de huid van het schip moesten gaan vormen. De
scheepsplaten klonk men aan elkaar met robuuste
klinknagels. Het was precisiewerk. De overlap van
de met elkaar te verbinden platen moest worden
voorzien van exact gelijke nagelgaten die werden
geboord of geponst, want er mocht natuurlijk 0p cje j:0(;0 (jOUWer en (je aanhouder. (Foto: History
geen druppel water tussen komen. De stalen klink- Navy. Mil.)
nagel bestond uit een halfronde kop, een ronde
massieve steel en weer een halfronde sluitkop aan de binnenkant van de huid.
Het was arbeidsintensief werk dat in teamverband werd uitgevoerd samen met een douwer, een aanhouder
en een klinker. De douwer haalde de hete nagels uit het kolenvuur en duwde die vervolgens aan de buiten
kant in het gat. De aanhouder duwde met een zware voorhamer of dolly tegen de kop van de nagel om
de slagen op te vangen van de klinker, die aan de binnenkant van de huid de sluitkop aan de nagel klonk.
Door het afkoelen kromp de klinknagel waardoor de platen stijf tegen elkaar werden aangetrokken en er
geen speld meer tussen te krijgen was. Omdat een schip in het water voortdurend in beweging is werden
als extra maatregel de platen 'gekookt' om lekkage en roest te voorkomen. Met een kookbeitel sloeg men
de rand van de ene plaat tegen de andere aan.
I 18 Scyedam jaargang 39 nr. 4
