eendert
Leen de Bruijn: humorist van Schiedam
Herman Noordegraaf
Meer dan vijftigjaar lang was Leen de Bruijn
(1895-1985) dé humorist van Schiedam.
Tegenwoordig zouden we conferencier,
cabaretier of entertainer zeggen. Hij vro
lijkte bruiloften op, was ceremoniemeester
op feestavonden, zong liedjes, vertelde
moppen, verzorgde imitaties en speelde
toneelstukjes. Hij trad vooral in Schiedam
op, maar af en toe ook wel daarbuiten
en dan weer met name in Rotterdam en
Vlaardingen. Hij was een natuurtalent, dat
zonder een opleiding op de toneelschool
zelf gemaakte muziek en teksten ten ge
hore bracht. In dit artikel vertellen we over
dit Schiedamse fenomeen.
Leendert de Bruijn werd op 11 juli 1895 geboren als
zoon van Arij de Bruijn en Johanna van Pelt. Leen
was het op één na oudste kind in een gezin dat verder
nog drie jongens en drie meisjes telde. Het gezin
woonde aan de Hagastraat in Schiedam. Leens vader
was letterzetter/typograaf bij Drukkerij Roelants en
zou daar opklimmen tot bedrijfsleider. Vader was
in zijn schaarse vrije tijd amateurtoneelspeler bij de
Typografentoneelvereniging van Roelants. Blijkbaar
had Leen het van niemand vreemd! Al jong werd hij
door zijn vader ingeschakeld als souffleur. Hij deed
dat alles met zoveel enthousiasme en zo goed dat hij
al snel naast zijn vader op de planken stond.
Eerste optredens
Op twaalfjarige leeftijd, in 1907, trad hij voor het
eerst zelfstandig op 'in opdracht'. Hij moest de brui-
loft van de dienstbode van 'zijn dominee', de evange-
lisch-lutherse predikant J.J.L. Duyvendak, verzorgen
nadat hij eerder al op de knapenvereniging was
opgevallen door zijn goede reciteren. Dit leuke ventje
viel zo goed in de smaak dat men met de pet rond
ging. Leen verdiende 36 cent. Thuisgekomen lieten
zijn ouders hun ontstemming blijken, want het was
niet de bedoeling dat hij geld zou aanpakken. Dit
optreden was het begin van De Bruijns loopbaan.
Hij ging nu meer optreden. Hij moest dat naast zijn
werk doen, want na zeven jaar lagere school was hij
bakkersknecht geworden bij de in 1902 opgerichte
coöperatieve Bakkerij en Verbruikersvereeniging
D.E.S. (Door Eendracht Sterk). Deze was vooral tot
stand gekomen op initiatief van de vooraanstaande
Schiedammer en progressieve politicus M.C.M. de
Groot, die in Schiedam de coöperatieve gedachte
uitdroeg. De Bruijn had een grote bewondering voor
hem.
Theaterschool
In de eerste vijf jaar van zijn optredens lag de nadruk
Ij Dit artikel is vooral gebaseerd op de schriftelijke en monde
linge informatie die ik van de familie via kleinzoon Leen de Bruijn
ontving. Het gaat onder meer om een plakboek met krantenknip
sels en foto's bij het vijftigjarig jubileum van De Bruijn en om een
plakboek met de titels en muziek van liederen (zie de bijlage).
22
Scyedam jaargang 41 nr. 1
