f y
j
Opdracht voor kerkbouw
Ten tijde van de bouw van de kerk was het nog alles
zins ongebruikelijk om in een Hollandse stad een
rooms-katholiek godshuis van een dergelijke omvang
of statuur tegen te komen. Met de reformatie in de
zestiende eeuw was de katholieke kerk buiten het
publieke domein gedwongen en had de eredienst
plaatsgevonden in schuilkerken. De reformatie
maakte Nederland een missiegebied voor Rome.
De orde van de Dominicanen, ook wel predikheren
genoemd, richtten zich op de verspreiding van het
katholieke geloof en de bekering van protestanten.
Vanaf 1616 vestigde de orde zich in Schiedam en
bediende zij de katholieken van de stad in een nu
verdwenen schuilkerk, gelegen tussen Dam en Korte
Haven (zie de afbeelding op
pagina 5). De uitoefening van
de rooms-katholieke godsdienst
werd door de protestantse
machthebbers getolereerd.'1
Bataafse Revolutie
De Bataafse Revolutie in 1795
en de grondwet van 1798 gaven
de niet-protestantse religies
mogelijkheden om het geloof in
het openbaar te belijden. Boven
dien kregen katholieken weer
toegang tot publieke ambten en
zij konden in het lands- en stads
bestuur een positie innemen.
Tijdens de regering van koning
Lodewijk Napoleon2', zelf
katholiek, groeide het zelf
bewustzijn van de katholieke
gemeenschap exponentieel.
Vooraanstaande branders zoals
de broers Johannes Nolet (1747-
1835) en Cornelis Nolet (1752-
1826) vonden een oor bij deze
katholieke vorst. Zij bekleedden
belangrijke posities in de
gemeentelijke politiek. Vanzelf
sprekend profiteerden ook de pastoors en paters van
de nieuwe vrijheden. Na de omwentelingen na 1795
bleef de dominantie van de Dominicaner orde in
Schiedam in stand.
Het toenemend katholiek zelfbewustzijn bracht in
1
De Sint Willibrorduskerk aan de Singel te Amsterdam, beter bekend als De Duif,
detail van een foto van een schilderij uit ca. 1800. (Stadsarchief Amsterdam).
1) G.A. Meijer, "De Paters Dominicanen te Schiedam 1616-1916",
Schiedam 1916.
2) Lodewijk Napoleon Bonaparte (1778-1846), bijgenaamd de
Lamme Koning en Lodewijk de Goede, was dejongere broer van
keizer Napoleon I en de vader van de latere Franse keizer Napo
leon III. In 1806 werd hij op last van zijn broer Napoleon koning
van Holland. Hij ging een eigen koers varen en kwam zelfs op voor
de belangen van het Koninkrijk Holland. Dat leidde tot een conflict
met zijn broer. Als gevolg moest hij in 1810 aftreden, waarop het
Koninkrijk Holland in zijn geheel werd geannexeerd door Frankrjjk.
De koning van Holland maakte zich snel geliefd onder het volk
door zijn betrokken optreden bij' rampen, waarin hij werd nage
volgd door alle Nederlandse staatshoofden die na hem kwamen.
Scyedam jaargang 41 nr. I
