Rond 800 v. Chr. begon in West-Europa de ijzer
tijd. Door de uitvinding van de blaasbalg kon vuur
aangewakkerd worden, dat voldoende hoge tempera
turen bereikte om ijzer vrij te maken uit ijzererts.
Het smeden is een van de oudst bekende methoden
om metaal te bewerken. Bij het smeden wordt een
stuk metaal in een vuur verhit, tot het zó heet is dat
je het kunt bewerken. Met een smidshamer wordt het
gloeiend hete metaal in de
juiste vorm geslagen op een
aambeeld. Een aambeeld is
een zwaar uitgevoerd metalen
blok op een voetstuk.
De ontwikkeling van de
smeedtechnieken had
grote gevolgen. Er konden
betere zwaarden en pantsers
gemaakt worden; oorlogen
brachten nieuwe wereld
rijken tot stand. Voor de
akkerbouw had het positieve
gevolgen, omdat er betere
ploegen werden gemaakt.
Achtergrond
Smid is dus een zeer oud
beroep en het smeden heeft door de eeuwen heen
voorwerpen opgeleverd voor uiteenlopend gebruik.
Halverwege de twintigste eeuw had vrijwel iedere
plaats in Nederland nog zijn eigen smederij. Door
nieuwe technieken is het beroep van smid daarna
naar de achtergrond verdwenen. Alleen de edelsmid
bleef bestaan.
Vrijwel iedereen is wel in het bezit van een gouden
ring of een zilveren hanger. Machinaal smeden op
industriële schaal wordt wel veel toegepast. Maar
er vindt een kentering plaats. De laatste jaren is het
smeden weer helemaal 'in' en er is zelfs een gilde
opgericht.
Sterker
Gesmede voorwerpen zijn veel sterker dan wanneer
ze zijn gegoten. Dat komt doordat de kristalstruc
tuur in een gegoten voorwerp willekeurig is, terwijl
de microkristallen door het smeden gericht worden
in de richting waarheen het voorwerp wordt geha
merd. Met het ambachtelijke productieproces krijg
je een voorwerp met een betere treksterkte dan giet
ijzer, maar wel een iets lagere druksterkte.
Het hameren van de smid had niet alleen met vorm
geving te maken, maar ook met verwijdering van erts
en slak en met verbranding aan lucht van overtollige
koolstof. Er zijn ambachtelijke smeden, die dikwijls
als hobby en vooral voor decoratieve doeleinden,
sierpoorten, hekwerk, schoorsteenkappen, hoefijzers
en dergelijke, ambachtelijk smeden.
Op YouTube zijn meerdere filmpjes over smeden te
zien. De webadressen vindt u hieronder:
https://www.youtube.com/watch?v=YT_h-c4qD2Y
https://www.youtube.com/watch?v=NjSUPQJ3xq4
https://www.youtube.com/watch?v=DP_pcNHzOls
102
Scyedam jaargang 41 nr. 3
