Stadskroniek
linaen
Bijzondere dingen
'Schiedammers maken' is vaag en een onafgemaakte
zin. Wat mij betreft had de gemeente die uitgebreid
tot 'Schiedammers maken bijzondere dingen', want
dat zal de bedoeling wel zijn geweest van de creatieve
geesten die er mee op de proppen kwamen.
De geschiedenis biedt voldoende bewijsmateriaal
voor deze stelling. Schiedam is nooit een koopstad
geweest. Evenmin heeft het universiteiten of illus
tere scholen geherbergd. Grote geleerden kozen
hier in het verleden nooit domicilie. Integendeel,
zij verhuisden om elders carrière te maken zoals de
grote sinoloog J.J.M. de Groot, broer van M.C.M.
Nee, Schiedam moest het altijd hebben van haar
ambachtelijke kennis; we waren geen wetenschap
pers maar we hadden wel know how. Schiedam is
altijd een stad geweest waar ze bijzondere dingen
maakten. Moutwijn stoken betekent het beheersen
van gecompliceerde biochemische processen.
Voordat de chemische wetenschap en de biologie
in de negentiende eeuw onthulden wat zich in een
beslagbak en een geladen (niet gevulde) distilleer
ketel daadwerkelijk afspeelde, was de kwaliteit een
kwestie van aanvoelen, van aanleg en van talent.
Deze stad heeft tot haar eeuwigdurende schande nog
nooit een straat genoemd naar Oetger Nachtegael
die al vóór 1500 in Schiedam een drukkerij annex
uitgeverij exploiteerde. Ook de typografie is in staat
tot het leveren van bijzondere dingen. Nachtegael
was maar een voorloper. De Schiedamse drukkers
leerden toveren met kleuren toen de distillateurs
prachtig vormgegeven etiketten van hen verlangden,
vaak met goud en al.
Glas blazen is au fond net zo'n wonderlijk vak als
moutwijn stoken. Alleen zijn het hier niet de wetten
van chemie en biologie die aan de dag treden, maar
die van de natuurkunde.
Was dit een website en geen papieren magazine, ik
kon nog een tijdje doorgaan. Nu moet ik het bij
deze drie voorbeelden laten. Op zich vormen zij al
voldoende bewijs dat Schiedammers al eeuwenlang
bijzondere dingen maken. Moderne bedrijven als
Huisman of Hatenboer staan dan ook in een oude
traditie.
De binnenstad legt getuigenis af van dit verleden.
Daarom blijven de monumenten en de geschiedenis
van Schiedam belangrijke bouwstenen voor een
welvarende toekomst. Want dit staat als een paal
boven water: als je bijzondere dingen wilt maken,
ben je met je zaak in Schiedam wellicht beter op zijn
plaats dan elders in Nederland.-^
Han van der Horst
Historicus
Voorzitter comité Open Monumentendag Schiedam
Mede-organisator Nacht van de Geschiedenis
Scyedam jaargang 42 nr. 1
35
