H. van Emden,
Onfleripr in lint BnetMei
is VERHUISD
Hoogstraat E 317,
Hartog van Emdenboekhouder te
Schiedam - distillateur in Amerika
Wim Snikkers
In dit artikel worden enige voorvallen en de opmerkelijke wendingen in het beroepsleven
van Hartog van Emden, in Schiedam en later in Amerika, uitgelicht. Hartog stamt uit een
koopmansfamilie die in oude metalen en andere goederen handelde. De Hoofdstraat in
Schiedam speelde daarbij een grote rol. Daar woonde de familie en daar werden ook de
zaken gedaan. Dit alles speelde zich af toen ook in Amerika jenever een populaire drank was.
In Schiedam
Op 5 december 1860 wordt het gezin van de koopman
Mozes van Emden en zijn vrouw Sara Ollemans
weer groter. Hartog van Emden was het zevende
kind en uiteindelijk zouden het er 12 worden. Het
adres was Hoofdstraat G 137 k (bij een vernum
mering werd dit nr. 57). Hartog behaalde in 1884
in Den Haag zijn M.O. akte Boekhouden en werd
onderwijzer in dit vak. Hij gaf aan huis les, dit was
eerst in zijn ouderlijk huis en later woonde hij onder
meer op Hoogstraat G 107, daarna op Appelmarkt
C 15. Maar hij stond ook te boek als koopman. Op
19 januari 1887 trouwt hij in Hilversum met de in
Schiedam geboren Eva Levi en eveneens van Joodse
huize. Er kwamen al spoedig kinderen Eva Klara
(19 oktober 1887) en Benjamin (29 september 1888).
van den SIKGEIi 169 Al naar de
hoek hwoan*teegt
Er veranderde in het leven van Hartog nog meer:
op 28 februari 1889 verzoekt hij toestemming om
het woonhuis Hoofdstraat G nr 115 in te richten
tot distilleerderij. Dit werd een kleine maand later
ingewilligd. En waar bestond dat bedrijf dan uit?
Een pijpenlaatje van 3,5 x 8.5 meter met in een hoek
een keteltje met kuip en een grondvat. Op de open
plaats achter onder andere een kolen bergplaats. Er
is geen jenevermerk van het bedrijf 'H. van Emden
Co.' bekend. Merkwaardigerwijs wel een gede
poneerd Franse brandewijn merk en het cognac-
merk 'Koningskroon'. Het bedrijf heeft ook maar
zeer kort bestaan. Op 10 december 1890 ging het
failliet en al op 17 december vond er een verkoop
van de goederen van de distilleerderij plaats. Het
is opmerkelijk dat het bedrijf al na korte tijd fail
liet was en het werd alléén in 1890 genoemd in de
lijst van branders/distillateurs in de Schiedamse
Jaarboekjes. Voor het pandje op de Hoofdstraat een
ruime omschrijving! Er is bijna altijd een sfeer van
wat duistere zaken rond Van Emden blijven hangen.
Zo ook een advertentie die al op 15 juni 1888 in de
Schiedamsche Courant (SC) was verschenen: Jacob
Levi (die de zwager van Hartog was), deelde daarin
mee dat de procuratie van H. van Emden (boek
houder) was ingetrokken. Op 30 juni 1891 is Hartog
naar Arnhem vertrokken. Daar staat hij te boek als
"reiziger". Het oude pandje op de Hoofdstraat werd
omstreeks 1895 vernummerd tot nr. 95 en toen zat
distilleerderij A. Prins er in.
Advertentie in de NSC 3 juli 1886. Van Emden heeft
ook op de Appelmarkt gewoond.
64
Scyedam jaargang 42 nr. 2
