een geldwissel. De uitslag van het vonnis was op 16
april 1894 en voor de heren Romijn en Van Emden
ongunstig.0
Maar dit had op Van Emden nauwelijks effect
omdat hij toen al een tijd in Amerika zat. Of zou dit
ook de reden zijn dat hij daarom de grote oversteek
had gemaakt?
Uit een van de processtukken blijkt dat het bedrijf in
Rotterdam op de Mathenesserdijk 102 gevestigd zou
zijn. In deze straat in het voormalige Delfshaven,
(waar toen ook distilleerderijen waren), waren naast
bedrijfspanden ook vele kleine arbeiderswoningen.
Op nr. 102 stonden geregistreerd een bedrijf (niet
"Bohlen") en twee woningen. Dit adres fungeerde
waarschijnlijk alleen als postadres van een handels
maatschappij, die gebruik maakte van een bekende
naam. En bovendien maar heel kort heeft bestaan;
in Rotterdam is van het bedrijf verder niets terug re
vinden. Het kan best zijn dat toen de "echte" Bohlen
distilleerderij stopte (zie verder), door anderen onder
de bestaande merknamen de export werd voortgezet.
Dit gebeurde wel meer, al of niet met instemming
van de oude eigenaar van het merk. Het bedrijf,
waarbij Van Emden in Amerika aan de slag ging zou
wel een oude handelsrelatie zijn.
Waarom Bohlen en wie was hij
Bohl Bohlen was in 1754 in Ost-Friesland (Duits
land) geboren en op twintig jarige leeftijd naar
Amsterdam getrokken, maar vervolgens, in 1782,
nog verder: Philadelphia (V.S.) Samen met zijn
broer richtte hij in 1786 daar een importfirma op
die onder meer jenever van jeneverstokerij 't Anker
uit Weesp importeerde. Bohl Bohlen, inmiddels
getrouwd keerde terug naar Amsterdam. Zijn
vrouw overleed al op betrekkelijk jonge leeftijd. Hij
had toen zeven kinderen. Bohl hertrouwde na een
aantal jaren met Anna Schimmel. Zij was de dochter
van Jan Schimmel, de eigenaar van jeneverstokerij
't Anker. Later werd deze stokerij door het bedrijf
in Philadelphia overgenomen. Bohl Bohlen zelf
en een aantal van zijn kinderen, hebben zich later
weer definitief in Amerika gevestigd, nadat ook zijn
tweede vrouw was overleden. Met alle jeneverstoke
rijen in Weesp ging het op den duur slecht: failliet
en sluiting. Het bedrijf van Bohlen in Weesp heeft
tot 1875 bestaan. Bohlen was in Amerika, in de tijd
dat naar dat land veel jenever werd geëxporteerd, een
van de bekende merken. De familie Bohlen werd
niet alleen zeer rijk, maar was in Philadelphia een
bekende naam. Zij heeft ook een rol gespeeld in de
Amerikaanse, Nederlandse en Duitse geschiedenis.2'
Distillateur in Amerika en een conflict
H. van Emden bleef in het distillateurvak. In eerste
instantie bij de National Distilling Co., waarvoor
hij naar Amerika was gereisd. Later trad hij in
dienst bij 'Corning Co.', een klein familiebedrijf
in Peoria (Illinois). Deze had enige whisky merken
(onder andere Old Quaker), maar had daarnaast ook
I) Het Proces in 1892/1893 gevoerd door Van Emden c.s. in grote
lijnen te volgen omdat het archief van een van de advocaten, mr.
A.H. van Nierop, in het Stadsarchief Amsterdam daar ter inzage is.
(inv.596-274
66
Bohl Bohlen (1754- 1863)
2) Dochter Johanna uit het eerste huwelijk van Bohl Bohlen
huwde met Arnold Halbach. Hun zoon Gustav kreeg de achter
naam Von Bohlen und Halbach. Deze zoon huwde in 1862 in
Velsen met kleindochter Sophie uit het tweede huwelijk van Bohl
Bohlen. Ook zij hadden een zoon. Deze huwde met mejuffrouw
Bertha Krupp en paste ook zijn achternaam aan. Hierbij werd de
naam niet alleen nog langer: Krupp von Bohlen und Halbach
maar hij kwam ook aan het hoofd te staan van het roemruchte
Duitse concern Krupp in Essen. Voor deze ingewikkelde gang van
zaken, die zich afspeelde in Philadelphia, Nederland en Duitsland,
wordt verder verwezen naar het tijdschrift Amstelodamum' 1927,
blz. 64.
Scyedam jaargang 42 nr. 2
