Een ingrijpende restauratie is vereist
De altaarstukken in de Havenkerk
Geert Medema
Het interieur van de Havenkerk wordt gedomineerd door de drie grote altaren en daarbij zijn de
altaarstukken sfeerbepalend. Deze altaarstukken werden in 1842 en 1847 in de kerk geplaatst en
bleven altijd op dezelfde plekken bewaard. Zij zijn van de hand van één kunstenaar en werden door
één persoon geschonken.
Parijs. In laatstgenoemde stad verbleef hij in de periode
1828-1838. Jaarlijks exposeerde hij in de beroemde
Salon van Parijs. Het schilderij De Aanbidding der
Herders werd in 1837 geschilderd en datzelfde jaar
ingediend bij de Salon in Parijs, [afb 2]
De vondst van de signatuur met een duidelijke datering
maakt deze toeschrijving, die in de literatuur al wel
beschreven werd, nu eindelijk zeker, [afb 3
Al eerder werd in Scyedam aandacht besteed aan een
van de drie altaarstukken: De Aanbidding der Herders,
op het Maria-altaar. Sindsdien zijn de schilderijen door
een restaurator opgenomen en is er aanvullend onder
zoek verricht. Reden om nog eens uitgebreid stil te
staan bij deze bijzondere werken en de kunstenaar. Alle
schilderijen werden geschilderd door Antoon (ook wel:
Antoine of Antonius) van IJsendijck (1801-1875). [afb
1] Hij kreeg een opleiding tot kunstschilder aan de
Koninklijke Academie van Antwerpen en won daar in
1823 de Prix de Rome. Deze koninklijke prijs stelde
hem in staat te reizen naar Rome, Florence, Napels en
Een dergelijk historiestuk was afwijkend in de reeks
schilderijen die Van IJsendijck in die jaren in Parijs op
de Salons exposeerde. Hij presenteerde in deze periode
vooral portretten en landschappen. In de portretkunst
genoot hij zekere faam, getuige het feit dat de Franse
Koninklijke familie hem met opdrachten vereerde,
[afb 4] Met zijn schilderij De Aanbidding der Herders
laat hij zijn bekwaamheid in het schilderen van histo
riestukken zien op de belangrijkste openbare kunst
tentoonstelling van Europa. Het tijdstip is opvallend:
een jaar later keerde hij terug naar zijn vaderland, dat
nu België heette. Door zich juist nu te profileren als
1. Antonius van IJsendijck, zelfportret.
1832 (Rijksmuseum Amsterdam)
2. F.J. Heim, Koning Charles X reikt de prijzen uit
aan de winnende kunstenaars op de Parijse Salon
van 1824, 1827 (Musée du Louvre)
96
Scyedam jaargang 42 nr. 3
