komen. Het is de opbrengst van een inzameling onder
de bevolking maar het bedrag is lang niet voldoende
om de bouw van de schulp, waarvoor architect Piet
Sanders inmiddels een ontwerp heeft gemaakt, te
bekostigen. Orpheus besluit de bouw in het Volkspark
toch door te zetten en leent daartoe een bedrag bij de
Amsterdamse Bank, die wel verlangt dat vier bestuurs
leden hoofdelijk borg staan. De Orpheusschulp wordt
op 28 juli 1927 in gebruik gesteld door locoburge
meester Piet de Bruin, de eerste rode wethouder van
Schiedam. De bevlogen socialist houdt een voor zijn
doen ingetogen toespraak over kunst en muziek.
Tien jaar lang bewijst de schulp goede diensten, maar
aan het eind van de jaren dertig blijkt er veel achter
stallig onderhoud te zijn waarvoor Orpheus geen geld
heeft. B W zijn niet bereid financieel bij te dragen.
Sterker nog, zij verbieden verder gebruik zodat er
weinig anders op zit dan de schulp af te breken.
De vier bestuursleden die borg staan krijgen het nu
benauwd want bij afbraak zal de bank de lening
terugvorderen. Er ontstaat in 1938 een fikse bestuurs
crisis waarbij het volledige bestuur aftreedt, maar een
maand later worden de borgstellingen gelukkig door
een anonieme weldoener overgenomen.
Op 23 december 1933 wordt het nieuwe Passage
theater geopend. Voor Schiedam is het een geweldige
opsteker dat het in staat is, midden in de crisisjaren,
zon nieuw cultuurpaleis te realiseren en vanzelfspre
kend treedt Orpheus ook bij die gelegenheid op.
Over de grens
De oorlogsjaren zijn ook voor Orpheus een beproe
ving. Verschillende leden en ook de tijdelijk aange
stelde dirigent worden naar Duitsland gedeporteerd
en de repetities worden regelmatig voor een kortere
of langere periode onderbroken. Ook moet het koor
regelmatig op zoek naar nieuwe ruimte omdat de
bezetter het repetitielokaal vordert. Toch ziet Orpheus
nog kans om af en toe optredens te verzorgen, onder
andere in 1941 bij de bloemententoonstelling Poly-
antha, die in het Volkspark wordt gehouden: een
optreden samen met het Rotterdams Philharmonisch
Orkest, met dirigent Eduard Flipse. Voor Orpheus is
dat tevens een gelegenheid om zijn 75-jarig bestaan
tenminste nog enige luister bij te zetten.
In de laatste oorlogsjaren wordt er nauwelijks meer
gerepeteerd. Wel komen de leden nog regelmatig
bijeen, om elkaar te ondersteunen en nieuwtjes uit te
wisselen. Wordt er niet gezongen, dan wordt er wel een
voordracht gehouden over muziek.
In de jaren na de oorlog concerteert Orpheus steeds
vaker in het buitenland. Wanneer in 1962 een concert
reis naar Esslingen am Neckar wordt ondernomen
verzoekt de Oberbürgermeister het bestuur van
Orpheus om bij het gemeentebestuur van Schiedam
te bepleiten dat deze stad toetreedt tot de kring van
partnersteden waar Esslingen lid van is. Ook Vienne
(Frankrijk), Udine (Italië) en Neath (Wales) maken
daar deel van uit. Terug in Schiedam brengt het
bestuur dit verzoek met enthousiasme over en het jaar
daarop vindt de eerste jeugduitwisseling plaats. Sinds
dien is Schiedam enige decennia lang lid geweest van
deze partnerstedenkring en werden er vele uitwisse
lingen met een cultureel, educatief of sportief karakter
in diverse landen georganiseerd.
Behalve de bezoeken aan deze partnersteden bracht
Orpheus ook concertbezoeken aan Joegoslavië,
Hongarije, Liechtenstein, Polen, Groot-Brittannië en
Canada.
Locoburgemeester
Ook in Schiedam viert Orpheus triomfen. In 1975
neemt het koor deel aan een feestconcert in de Grote
Kerk ter gelegenheid van het 700-jarig bestaan van de
stad. Een jaar later viert het koor zijn 110-jarig bestaan
met een uitvoering in de Havenkerk van de opera
'Een leven voor de Tsaar' van Michael Glinka. Een
schitterend optreden waar ik goede herinneringen aan
bewaar. Maar dat heeft misschien ook te maken met
het feit dat het tevens mijn eerste optreden als loco
burgemeester was en ik getooid met de ambtsketen
- de Commissaris van de Koningin, Maarten Vrolijk
mocht ontvangen. Ook hij genoot zichtbaar van
Orpheus; van zijn aangekondigde vertrek in de pauze
kwam niets terecht en hij bleef tot in de kleine uurtjes.
In 1984 wordt in Sporthal Margriet Verdi's 'Requiem'
Scyedam jaargang 42 nr. 4
129
