cement voor Handel, Nijverheid en Scheepvaart. Het
Departement van Handel, Nijverheid en Scheepvaart
is bij Koninklijk Besluit van 8 mei 1940 (Staatsblad
1940, no. 140) ingesteld, gelijktijdig met het Departe
ment van Landbouw en Visserij. Beide departementen
kwamen voort uit het Departement van Economische
Zaken. Al in 1939 waren onder het Departement
van Economische Zaken Rijksbureaus opgericht. De
overheid regelde de distributie van grondstoffen via
de directeuren van de Rijksbureaus. Het bedrijfsleven
had hierin medezeggenschap doordat zij vertegen
woordigers mocht afvaardigen in de besturen van de
Rijksbureaus.
6 De grafische opleiding was in het leven geroepen
door de Grafische industrie door middel van een veref
feningsfonds. Leerlingen waren vier dagen werkzaam
in het bedrijf en gingen een dag per week naar school.
De leerlingen hadden een leerlingboek waarin zij hun
werkzaamheden en vorderingen moesten opschrijven.
Dit werd eens in de drie maanden gecontroleerd en
besproken met de leermeester. Het was ook gebruike
lijk dat er onderling uitwisselingsprogramma's waren
waardoor leerlingen tijdelijk van bedrijf wisselen om
zo veel mogelijk ervaring te krijgen. Opmerkelijk is
dat de Grafische sector lang vast heeft gehouden aan
het oude Gilde opleidingssysteem: leerling, gezel en
meester (patroon).
7 Polis, voluit letterpolis of ook wel lettergarnituur, is
een complete verzameling letters, bestaande uit kapi
taal en onderkast, letters en cijfers, etc. Het gewicht
van de losse loden letter bepaalde het gewicht van een
polis, veelal in ponden berekend.
8 1 Cicero of augustijn bestaat uit 12 punten en is
0,3759mm. 2660 punten lmeter.
Dresseren zorgt er voor dat zetsel in de drukvorm
overal even hoog is.
Hollandse hoogte is de hoogte van de letter in Neder
land: 66 punten 24,85mm;
Franse hoogte is 62, 66 punten hoog 23,56mm.
Belangrijk om te weten om problemen op de pers te
voorkomen.
Witrijzen: tijdens het drukken komt het wit, zoals
spaties omhoog en wordt meegedrukt.
Antoine Lagrouw is oud-historicus, boekbinder en
drukker, antoinelagrouw@outlook.com
Scyedam jaargang 42 nr. 4
