Aanwinst
Stedelijk Museum Schiedam
koopt bodebus aan
1
Christel Kordes
Het Stedelijk Museum Schiedam heeft in
2016 een zilveren bodebus van Oud-Ma-
thenesse kunnen aankopen met steun van
het De Grootfonds. Wat is een bodebus en
wat was de functie?
Een bodebus is een ambtsinsigne waarmee de bode
van de stad zich legitimeert binnen en buiten de
gemeentegrenzen. De geschiedenis van de naam
'bodebus' gaat terug tot in de vroege middeleeuwen.
Van oorsprong waren boden verantwoordelijk voor
het overbrengen van verzegelde documenten van
overheidsinstanties. Deze werden vervoerd in een
zilveren bus of koker en later een leren tas aan een
gordel op de rug. Op deze bus, die in veel gevallen
niet bewaard is gebleven, bevond zich het ambtsteken
- het wapenschildje van de overheidsinstantie die de
bode vertegenwoordigde.
Aanvankelijk was de bodebus eenvoudig knoop-
vormig en in gebruik om jas, rok of mantel bijeen
te houden. Vanaf de vijftiende eeuw zijn steeds meer
symbolen, zoals een monogram of andere versier
selen, toegevoegd. De bodebus ontwikkelde zich tot
een indrukwekkend sierteken, dat de rijkdom en het
aanzien verbeeldde van de (overheids)instantie op dat
moment.
Voor de uitoefening van de functie van bode was het
belangrijk dat hij werd erkend, herkend en onschend
baar was tijdens het reizen. Als drager verkreeg hij
bepaalde priviliges, zoals gratis gebruik maken van
het toenmalige openbaar vervoer en andere rechten
zoals accijnsvrijheid.
Tegenwoordig dragen de gemeentelijke bodes een
bodebus bij bijzondere gebeurtenissen in de stad.
Bijzonder exemplaar
In 2010 is de bodebus van Oud-Mathenesse opge
doken in Amsterdam bij de zilverhandelaren Bosch
en Haak. Na onderzoek bleek dat de bodebus in
Schiedam thuishoorde. Dankzij een genereuze
bijdrage van het De Grootfonds is het gelukt de bus
te verwerven. De bodebus is een prachtige aanvulling
op de deelcollectie bodebussen die het museum al
veel langer in bezit heeft, in het bijzonder de zilveren
bodebus van de polder Nieuw-Mathenesse uit 1700
<T3
f^i
t—
O
"D
"5
D_
<L>
O
fT3
I
>s
<D
C
<u
E
o
0
-Q
01
01
01
"O
c
o_
t/ï
01
01
I
c
03
■g
0!
03
r:
u
"c
01
O
-Q
0)
"O
O
CQ
03
c
CD
03
0_
Een bodebus foto auteur
Scyedam jaargang 43 nr. 1
1 I
