Zwarte Dood en Blauw Huis
De pest in Schiedam
Dick van Wassenaar
In vroeger tijden heerste in Schiedam regelma
tig de pest. Hoeveel slachtoffers maakte deze
ziekte in de zestiende en zeventiende eeuw?
Waar konden de patiënten terecht voor hulp?
Door de eeuwen heen hebben besmettelijke ziekten
de mensheid in hun greep gehouden. Allerlei besmet
tingen waren een belangrijke doodsoorzaak. Ook
de inwoners van Schiedam werden slachtoffer van
verschillende epidemieën. Een van de meest bekende
besmettelijke ziekten, die nu gelukkig bijnal) niet meer
voorkomt, is de pest.
De oorzaak van de pest ligt in de infectie door de pest-
bacterie Yersinia pestis. De reden voor deze besmet
ting ligt vooral aan de hygiënische omstandigheden
en (daardoor ook) de gebrekkige gezondheid van
de bevolking. Het merendeel van de bevolking van
Schiedam leefde, zoals bijna overal in Holland, in
armoede. Grote gezinnen woonden in dichtbevolkte
buurten, vaak in kelders en krotwoningen, zonder
sanitaire voorzieningen. Het waren kleine benauwde
huizen, slecht geventileerd, donker en vochtig, waar
men dikwijls in één ruimte moest eten, werken en
slapen. Ideale broedplaatsen voor allerhande ongedierte
als vlooien en luizen. Sommige huizen hadden wat weg
van boerderijen, waar bewoners kippen, knaagdieren,
ganzen, geiten, honden, katten en varkens hielden. Al
die beesten veroorzaakten ook het nodige ongedierte,
stank en vernieling. Daarnaast was er geen goed drink
water beschikbaar en de afvoer van huisvuil was even
eens problematisch.
Er werd een continue aanval gedaan op de gezondheid
Het Pesthuis aan het (huidige) Spinhuispad en Noordmolenstraat, naar de kaart van Jacob de Gheyn.
Collectie Gemeentearchief Schiedam, beeldnummer 60651.
1) In januari 2017 vielen er nog 27 dodelijke slachtoffers in
Madagaskar als gevolg van de pest.
Scyedam jaargang 44 nr. 1
