II
De katholieke kerken van voor de reformatie hadden
in het algemeen een haan als windvaan. Na de
reformatie een kruis. Ook tegenwoordig hebben de
meeste katholieke kerken een kruis op de torenspits.
In Schiedam is de Liduina Basiliek een uitzondering
daarop. De basiliek heeft een haan op de torenspits en
een banier met uitgewerkt motief. Wat de betekenis
van dit motief of wapen zou kunnen zijn, is tot nu toe
onbekend.
Evenals de Liduina Basiliek heeft Grote of St. Janskerk
twee windvanen: op
de toren een haan en
op de achterbeuk een
scheepje. Dit scheepje
is na de voltooiing van
de restauratie in 2002
weer op de achter-
beuk geplaatst. Het
scheepje is een haring
buis. In tegenstelling
tot wat vaak gedacht wordt, is deze windvaan niet
het symbool van het scheepje van Petrus. Net als de
haringbuis op het oude stadhuis geeft ook de kerk aan
hoe belangrijk de inkomsten uit haringvangst voor
haar lidmaten en dus voor Schiedam zijn geweest.
Maar, er is wel een scheepje van Petrus in Schiedam
zichtbaar geweest, namelijk op de toren van de West
vestkerk het gebouw van de Vrijzinnigen Schiedam,
voorheen de Nederlandse Protestantenbond. Die
windvaan ligt nu tijdelijk bij de architect die alle
onderhoud en restauratie van het kerkgebouw bege
leidt. Het scheepje is dezelfde afbeelding als die van
de Remonstrantse kerk in Rotterdam. Beide kerken
werden door Prof. Dr. Henry Evers ontworpen.
Een vroegere molenaar van molen 'De Walvisch',
ook op de Westvest tegenover de kerk, had als hobby
om met een buks, vanaf de omgang van de molen,
op het zeil van dat windvaan te schieten. Daardoor
is de windvaan aan flarden geschoten en kwam de
windwijzer vast te staan. Dat was het begin van het
einde. De brandweer moest er uiteindelijk aan te pas
komen om het scheepje weg te halen.5' Het schieten
Haan op de kerkspits van de Liduina Basiliek
Banier met wapen op de zijbeuk van de Liduina Basiliek
De windvaan van de Remonstrantse kerk te
Rotterdam, identiek aan de windvaan die op de
Westvestkerk heeft gestaan. Foto: Internet.
5) Sic A.A. Jordaans, voorzitter van de Westvestkerk.
Scyedam jaargang 44 nr. 1
31
