Stadskroniek
Red de christelijk gereformeerde kerk
De Havenkerk is definitief in goede handen gekomen,
nu het bedrijf Boei de zware last van eigendom en
beheer heeft overgenomen van de stichting die daartoe
specifiek was opgericht. Overal in Nederland zijn
pronkstukken van industrieel erfgoed te vinden die
dankzij dit bedrijf in stand gehouden worden terwijl
zij tegelijkertijd een eigentijdse bestemming kregen.
De Havenkerk is een nieuwe parel aan deze kroon.
Ze krijgt een nieuwe toekomst als evenementenlo-
katie. Met Boei aan het roer weten we zeker dat die
zullen passen bij de sfeer van de Lange Haven en de
oorspronkelijke bestemming van het monument. Dit
is - de goede zorgen van het stichtingsbestuur niet te
na gesproken - de beste oplossing.
Boei is ook in kleinere objecten geïnteresseerd. Het
bedrijf heeft zich bijvoorbeeld in het bezit gesteld van
het Pompstation aan de Rotterdamsedijk tegenover de
Grensflat. Vandaar dat ik een tip heb. Schiedam kent
nóg een historisch object dat dankzij Boei een mooie
herbestemming zou kunnen krijgen.
Dat is de christelijk gereformeerde kerk met zijn
karakteristieke torentje op de hoek van de Warande
en de Burgemeester Knappertlaan. Die staat al een
tijd te koop nu de christelijk gereformeerde gemeente
van Schiedam met die uit Vlaardingen is samenge
gaan wegens gebrek aan gelovigen. Het vasthouden
aan een kerkgebouw is na 2019 geen optie meer, zeker
niet nu het aantal lidmaten zo sterk is gedaald dat van
een echt gemeenteleven geen sprake meer kan zijn.
Op de rand van die afgrond hebben de christelijk-
gereformeerden in Schiedam wel vaker gebaseerd.
Ze kunnen bogen op een oude traditie: Groepjes
zeer rechtzinnige protestanten manifesteerden zich
voor het eerst in de jaren dertig van de negentiende
eeuw, toen de beroemde Afscheiding plaatsvond. Die
stonden zo stevig in de leer dat zij hun eerste predi
kant, ds. A. Brummelkamp een der aartsvaders van
de streng gereformeerde geloofsrichting in Nederland
te wuft vonden. Die rechtzinnigheid is tot op de
huidige dag deel uit blijven maken van christelijk
gereformeerd Schiedam en je kunt die mentaliteit
aflezen aan dat kerkgebouwtje in Schiedam.
De Christelijk Gereformeerde Gemeente voert haar
geschiedenis terug tot 1859, toen een lokale fusie
plaatsvond van kleinere groeperingen. Het bleef een
zwak plantje dat regelmatig op sterven na dood was.
Toch bezat de gemeente genoeg levenskracht om te
overleven en in 1923 konden zij een nieuwbouwkerkje
betrekken op de hoek van de Warande en de Burge
meester Knappertlaan.
De gelovigen hadden hutje bij mutje weten te leggen
om de bouw en de exploitatie van dit bedehuis moge
lijk te maken. In 1922 besloot men te gaan bouwen.
Architect was L.N. Krijgsman uit Schiebroek, die
duidelijk door Berlage geïnspireerd was. Hij ontwierp
een eenvoudige kerkzaal, bekroond met een romaanse
toren van 18 meter hoog. Daar stak de Schiedamse
schoonheidscommissie om onduidelijke redenen een
stokje voor. Ze wilde geen afgeknotte spits maar een
schuin dak. Op 4 november 1922 werd de eerste
steen gelegd, op 8 maart 1923 werd de kerk met een
plechtige dienst, waarin drie geestelijken voorgingen,
officieel in dienst gesteld. Naast de kerk was ruimte
vrijgelaten om later een pastorie te bouwen voor de
dominee, maar daar is het nooit van gekomen. Geen
geld. In 1936 scheelde het een haar of de gemeente had
het kerkje weer van de hand moeten doen. Gelukkig
hoefde het zo ver niet te komen en in 1959 was de
situatie zo verbeterd, dat de christelijk-gereformeerden
een soort bijgebouw konden realiseren tussen de
oorspronkelijke kerk en de tuin van de buren.
Schiedammers met hart voor hun stad en het histo
risch erfgoed maken zich zorgen. Het torentje is
een waarmerk van de buurt. En het aanzicht van de
hele wijk zou eronder lijden als het kerkje plaats zou
maken voor zielloze nieuwbouw zoals gebeurd is met
de prachtige Julianakerk, die ooit een paar straten
verderop de B.K.-Laan een bijzonder cachet gaf. Er is
al genoeg waardevols verdwenen in de stad.
Boei zou voor dit karakteristieke gebouwtje zeker een
mooie bestemming kunnen vinden. Het zou bijvoor
beeld uitstekend kunnen dienen tot hoofdkwartier
van een architectenbureau of een accountantskantoor.
Het zou zelfs een heel bijzondere woning kunnen
worden. Boei, koop de christelijk gereformeerde kerk.-^
Han van der Horst
Historicus
Voorzitter comité Open Monumentendag Schiedam
Mede-organisator Nacht van de Geschiedenis
Scyedam jaargang 44 nr. 3 89
