In onze stad was men er vroeg bij. Mede op initiatief
van M.C.M. de Groot werd in 1903 de 'Vereeniging
Volkshuisvesting' opgericht, om te kunnen profi
teren van de gunstige kredietverleningen voor de op
te richten bouwverenigingen. Het duurde echter tot
1907 voor de eerste huizen van de vaste architect P.
Sanders, betrokken werden. Het betrof 24 woningen
aan het nog bestaande complex in de Fabristraat.
Sanders heeft later nog veel meer gebouwd, vooral in
de Gorzen.
De gemeente had getracht industriëlen te interesseren
om, tegen een lage rente, een lening voor woning
bouw te verstrekken. Maar de pas gevestigde werf
Gusto scheepte de door haar werknemers opgerichte
woningbouwvereniging 'Eendracht' af met honderd
gulden. Wel kocht zij aandelen van de 'Vereeniging
Volkshuisvesting'. Er waren nog meer woningbouw
verenigingen met namen als 'St. Josef, 'Vrede', 'Ons
Huis'. In ons land waren er inmiddels ook bedrijven,
die in navolging van Engeland, tuinsteden voor hun
arbeiders realiseerden: het Agnetapark van de Ned.
Gist Spiritus Fabriek in Delft en in Rotterdam de
wijk Heyplaat van de RDM. De jonge distilleerderij
Hasekamp Co. liet in de Gorzen voor haar perso
neel huizen bouwen. De glasfabrieken zorgden, toen
de glasblazers nog van hut naar hut trokken, voor
woonruimte bij het bedrijf. Maar toen de mensen bij
het bedrijf in dienst waren, vond de fabriek het niet
meer haar taak voor onderdak te zorgen.
Piet de Bruin en de Gemeentelijke
Woningdienst
In Schiedam werden in het begin van de 20e eeuw
te weinig goede arbeiderswoningen gebouwd. In die
tijd vond de gemeente dat woningbouw vooral door
particulieren moest geschieden. Op de tweede plaats
kwamen dan de woningbouwverenigingen
De bekende socialist Piet de Bruin, die in de Raad
zitting nam en later ook wethouder werd, vond
het een gemeentetaak om sociale huurwoningen
te bouwen. Maar opmerkelijk was wel dat hij geen
groot voorstander was van woningbouwvereni
gingen. Maar hij was faliekant tegen particuliere
bouw van woningen voor geldbelegging. In 1909
verscheen er een boekje van zijn hand 'Zwart
Schiedam. Hoe wij werken. Hoe wij leven'. Hierin
somde hij de wekelijkse uitgaven (eten, brandstof,
kleding) van een arbeidersgezin op. Voor 1899 komt
hij op 10,16 gulden, waarvan 1,90 gulden huur. In
1909 is dit tot 11,34 en 2,15 gulden gestegen. Hierbij
Louronstraat, gezien vanuit het poortje tussen Grofbaan en Nieuwe Buurt (foto W.G. Koster, 1969 GAS beeldnr.
40572)
Scyedam jaargang 44 nr. 3
103
