Hoe de Titanic naar Schiedam kwam
Scheepsramp te zien in speelfilm
Reinard Maarleveld
Al spoedig na de ondergang van de Tita
nic in 2012 kwamen de verhalen los. Hoe
bereikten deze Schiedam? Behalve door
berichten in de pers konden duizenden
Schiedammers in oktober 1912 naar een
Duitse film over de ramp, die omlijst werd
door muziek en zang.
De ondergang van de Titanic, op 14 april 1912 in
de Noordelijke Atlantische Oceaan, is een verschrik
kelijke scheepsramp. Een superschip, uitgerust met
de nieuwste technologieën, veilig en betrouwbaar,
ingericht om met haar luxe en comfort zelfs de
rijkste mensen ter wereld te verrassen verdwijnt in
2Vi uur met vijftienhonderd opvarenden naar de
oceaanbodem. Maar daarmee is het drama van de
Titanic niet ten einde, integendeel. De zevenhon
derd overlevenden vertellen verhalen die generaties
zullen fascineren. Van de schok die door het schip
gaat na de aanvaring met de ijsberg, de paniek bij de
reddingboten, de wanhopige passagiers op zoek naar
hun geliefden, het heldhaftig of lafhartig optreden
van mensen in doodsnood.
Mythologie
Maar kloppen al die verhalen? Op het moment dat
het schip verdwijnt in de golven wordt de Titanic-
mythologie geboren. Het orkest dat tot het laatst
Nearer my God to thee speelt. De telegrafist die,
omspoeld door water, noodsignalen blijft verzenden.
De kapitein die zwemmend een kind redt en zelf ten
onder gaat. De miljonair-schurk die over de hoofden
van vrouwen en kinderen heen als eerste in een
reddingboot klautert. De passagiers van de derde
klasse die opgesloten achter hekken als ratten in de
val zitten.
Uiteraard maakt ook de Schiedamse pers melding
van de ramp, daarbij steunend op de berichtgeving
van grotere kranten in binnen- en buitenland. In de
Schiedamsche Courant en Nieuwe Schiedamsche
Courant verschijnen al op 15 april 1912 berichten
over de aanvaring van de Titanic met een ijsberg.
Alle opvarenden zouden zijn gered. In de dagen
daarna wordt de omvang van de catastrofe duide
lijk. Tot eind mei verschijnen er dagelijks berichten
met details over de ondergang van het schip. Ook
in augustus en september wordt het laatste nieuws
over het lot van bemanningsleden en passagiers nog
gevolgd, zij het dat de frequentie van de berichten
afneemt. In de Schiedamsche Courant van 5 oktober
1912 staan nog twee berichten over de Titanic. De
White Star Line (eigenaar van de Titanic) betaalt
slechts 96 duizend dollar schadevergoeding en in
Schiedamsch Bioscoop, Nieuwe Haven 283, draait
de film 'De Ramp van de Titanic, grootste drama ter
zee.' Extra attractie is het ondersteunende optreden
van 'een dubbel Mannen-Zangkwartet'.
Eigen generator
Het medium film is piepjong. In 1895 experimen
teren de gebroeders Lumière in Parijs met hun
'cinematograph' die projecties voor het publiek op
een groot doek mogelijk maakt. Twee andere Parijse
broers, Emile en Charles Pathé, zorgen voor revo
lutionaire vernieuwingen op het gebied van film
productie, -distrubitie en -vertoning. Film verovert
Europa.
Zoals de meeste Nederlanders hebben Schiedam
mers rond 1900 al wel kennisgemaakt met 'bewe
gende fotografieën', maar dan op de kermis of op
locatie. Schiedamsch Bioscoop is het eerste film
theater in Schiedam. Tussen april en juni 1912
bouwen twee Haagse ondernemers, J.W.N. Jansen
138
Scyedam jaargang 44 nr. 4
