Avonturen op het water
Zeekadetkorps Jacob van Heemskerck'
Ruud C. Visser
Kort na de Tweede Wereldoorlog ont
stond in Schiedam een zeevaartgroep.
Later werd dit een officieel zeekadetkorps,
bedoeld om jongeren een leuke en zinvol
le vrijetijdsbesteding te geven. Hoe zijn ze
gevaren in al die jaren?
Voor flanerende Schiedammers waren de boten in de
jaren vijftig, zestig en zeventig een vertrouwd gezicht
in de Voorhaven: de oude loodsboot 'Spica', opge
volgd door de mijnenveger 'Jan van Gelder', afge
meerd aan de kade van scheepswerf Gusto voorheen
A.F. Smulders. Twee oude schepen die een tweede
leven kregen als opleidingsschip van Schiedamse
jongens (en later ook meisjes) die 'iets' met varen en
het water hadden: de kadetten van het zeekadetkorps
'Jacob van Heemskerck'.
Zeilsloep
Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog was er
een groep Schiedamse jongeren die direct en in
direct het verzet hielp, met bijvoorbeeld het distri
bueren van gedropt voedsel. Het was een hechte
groep, die santen bleef komen en in 1946 besloot
onder de paraplu van het Nationaal Jongeren
Verbond een zeevaartgroep op te richten. Deze
groep kreeg de naam 'Jacob van Heemskerck' (niet
naar de beroemde zeeheld, maar naar de naar hem
genoemde indrukwekkende nieuwe kanoneerboot
van de Koninklijke Marine). Dankzij een relatie
met een distilleerderij werd na korte tijd een ruimte
beschikbaar gesteld aan de Lange Haven 59. Een
scheepswerf doneerde een zeilsloep en uniformen
werden geregeld via een Engels Zeekadetkorps. De
zaterdagen werden gevuld met zeilen, op de toen nog
zéér drukke Nieuwe Waterweg en in de havens van
Schiedam en Rotterdam.
Zeekadetkorps
Na een aantal jaren ontstond het verlangen om de
zeevaartgroep om te zetten in een zeekadetkorps,
waarvan er, naar Brits voorbeeld, in Nederland al
enkele waren opgericht. Wel met enkele Neder
landse aanpassingen. In Groot Brittannië was The
Royal Seacadet Corps een semi-militaire organisatie;
de kadetten leerden bijvoorbeeld ook met wapens
om te gaan, zodat in geval van oorlog ook de Royal
Navy en Koopvaardij een beroep op oudere kadetten
kon doen.
1 n Nederland stond gelukkig vooral de jeugd centraal,
die nogal veranderd uit de oorlog was gekomen.
Er was behoefte aan een ander soort vrijetijdsbeste
ding. Niet langer was deze jeugd na vijf jaar brute
bezetting, waarbij liegen en stelen om te overleven
tot een nieuwe deugd werd verheven, tevreden of
gediend met het spelen van louter spelletjes. Het was
tijd voor een meer realistisch spel dat beter aansloot
bij het leven zelf. Het vormen van de jeugd kreeg een
hoge prioriteit.
Initiatiefnemers achter het idee van het oprichten
van zeekadetkorpsen in Nederland waren de Koop
vaardij, vertegenwoordigd door de Nederlandse
Redersvereniging, en de Koninklijke Marine. Zij
steunden en stimuleerden de oprichting van korpsen
met financiële en materiële steun. Qua structuur
werd het korps gespiegeld aan die van de Konin
klijke Marine, met hetzelfde rangenstelsel.
Aan het hoofd van de leiding staat een 'comman
dant', ondersteund door zijn eerste officier. De
leiding bestond uit officieren en onderofficieren, en
als jonge kadet begon je als 'aspirant' of 'scheeps
jongen'. Het motto is anno nu nog altijd 'De jeugd
de weg naar zee wijzen'.
Scyedam jaargang 44 nr. 4
