Onbekende foto's en brieven duiken op!
Van HBS tot Lyceum, een Schiedamse 150-jarige
Dit jaar viert Lyceum Schravenlant het
150-jarig bestaan van de school. Op 3 mei
1869 opende de Hoogere Burgerschool
haar poorten aan de Overschiesestraat.
Geschiedenisleraar dr. Jan Willem Verkaik
beschrijft de schoolgeschiedenis. Hij gaat
met name in op het onbekende archief
materiaal dat hij met leerlingen van 5vwo
heeft gevonden en verzameld.
Thorbeckes nieuwe schooltype HBS, met meer
laandacht voor natuurwetenschappen, handelsre-
kenen en de moderne vreemde talen, vakken nuttig
voor de handel en industrie, paste wel bij Schiedam.
Probleem was echter dat er binnen de stadsgrenzen, op
de Plantage bijvoorbeeld, voor het schoolgebouw geen
plek was. Vandaar dat gekozen werd voor de Burg van
Mathenesse, dichtbij het station. Mathenesse werd bij
de gemeente Schiedam gevoegd en de Broersvest werd
kort na de bouw van de school gedempt.
Jan Willem Verkaik
Ingezonden stuk
Het schoolarchief wordt, evenals het archief van de
in 1903 opgerichte leerlingenvereniging 'Onder Ons',
bewaard in het gemeentearchief. Het is nu verrijkt
met een foto van de eerste rector, de heer Steynis,
helaas niet in de harige jas waaraan hij zijn bijnaam
'de beer' dankte. Ook is er een weer opgedoken alle
roudste stuk, een brief uit april 1869, toen Steynis
nog niet bezoldigd werd maar al wel druk bezig met
het aannemen van leerlingen en de inrichting van het
gebouw. De school ging van start met 23 leerlingen
(nu zijn dat er ongeveer 700) en 10 leraren. Steynis,
die eerder wiskundeleraar op de Latijnse school was,
verzorgde zelf de lessen wiskunde, werktuigkunde,
natuurkunde, kosmografie en technologie.
Met een schoolgeld van 60 gulden was de HBS in
de beginjaren een school die alleen was weggelegd
voor zonen van de elite, maar dat betekende niet dat
het gedrag van de jongens altijd voorbeeldig was.
Tot de stukken uit de periode-Steynis die nu aan
het archief zijn toegevoegd behoort een aantekening
uit 1880 over een met salpeterzuur overgoten jas in
een kast in de leraarskamer, en een lang ingezonden
stuk van de rector in de N.R.C. dat hij zo weinig
politiebijstand kreeg bij het in toom houden van de
leerlingen!
Leerlingen met petten
De kasteelruïne lag binnen de schoolhekken en
is dan ook het decor van veel oude schoolfoto's.
Door de aan- of afwezigheid van meisjes is daaraan
eenvoudig te zien of die van vóór 1884 dateren. In
1883 stemde de gemeenteraad nog tegen toelating,
uit vrees voor de vernietiging van het huisgezin en
de omverwerping der maatschappij, vrij verkeer
op school tussen jongelieden van beide seksen was
'onvoegzaam en onbehoorlijk'. De eigenschappen
der vrouw als moeder zouden erbij verliezen, men
Portret van J. Steynis, eerste directeur van de Schie
damse HBS. Vanaf de oprichting in 1869 tot februari
1890 was hij directeur van de school. Beeldbank
Gemeentearchief Schiedam, nr 34342.
Scyedam jaargang 45 nr. 4
135
