stelde zich al 'savantes' voor, met een sigaar tussen de
lippen en een revolver in de gordel.
In 1899 vormden meisjes nog maar 1 procent van de
leerlingen, de eerste lerares, mejuffrouw Eldering van
natuurkunde, kwam in 1903, het jaar waarin naar
aanleiding van de spoorwegstaking 'Onder Ons' werd
opgericht.
Was gymnastiek in de beginjaren, toen men aan
sporten eigenlijk alleen kegelen kende, vooral exerceren
voor de jongens uit Schiedam, in 1913-1914 kwamen er
ook voor de meisjes gymlessen en voerde de school als
eerste HBS in Nederland buitensport in, twee uur per
week, onder de naam 'openluchtspelen'. Tot op heden
zaten in het schoolarchief al wel foto's van de gymlessen
aan eerste klassers (met stropdasjes) in 1902 en van de
eigen voetbalclub 'Door voetbal vereenigd' (DVV, later
Hermes-DVS) uit 1905, maar daaraan is nu een foto
toegevoegd uit 1909, van leerlingen met petten voor
het oude gymnastieklokaal bij de Koemarktbrug. De
leerlingen op deze foto, uit bekende Schiedamse fami
lies, werden later ingenieur en notaris.
Verzetsgedicht
Een andere landelijke primeur waren de muzieklessen
vanaf 1918. Een leraar van het conservatorium in
Amsterdam verzorgde die voor 'alle leerlingen, die voor
dit onderwijs ook maar enigszins ontvankelijk waren'
(het bleek geen enkele leerling aan muzikaal gehoor te
ontbreken). Een foto van het schoolorkest uit die jaren
siert nu metersgroot het muzieklokaal.
Al vroeg waren er excursies, bijvoorbeeld fietstochten
naar het strand bij Oostvoorne op Hemelvaartsdag.
We vonden een foto terug van een boottocht op de
Oude Maas in 1934 en een oud-leerling bleek nog een
foto te hebben van een uitstap naar Schiphol in 1949,
die precies aansloot op een al bekend exemplaar.
Uit de oorlogsjaren kwam een verzetsgedicht tegen
Mussert aan het licht, onder het oog van de in het
schoolgebouw gelegerde bezetter vermenigvuldigd op
de stencilmachine van de school. We zijn nog op zoek
naar de stencilmachine zelf, voor het laatst gespot kort
vóór de laatste verhuizingen van de school.
Oude schoolkranten
Een aardige ontdekking is ook het gedenkboek van
het examenjaar 1948, met per maand een tekening
en een gekalligrafeerde tekst. In januari bijvoorbeeld
ijspret dankzij opgespaarde briefjes 'verzuimde wegens
krankte'. Op het taalgebruik na is er niet veel veran
derd: 'de leraren beschouwden ons met koel oog en
peilden onzen werklust - het oordeel was niet gunstig
- en duister fronsten zich hunne wenkbrauwen'.
Zo'n schoolarchief bevat vooral saaie beleidsstukken,
die maar weinig zeggen over het eigenlijke schoolleven.
Vandaar dat we zo blij zijn met de aanvullingen uit
schoenendozen en van zolders. Zo kwam tijdens de
reünie een mevrouw met een koektrommel vol met de
briefjes op vodjes papier, die leerlingen in de klas aan
elkaar doorgaven. Ook vonden we de regels terug die
geschiedenisleraar Van Prooyen klasse IB in september
1959 oplegde. Onder meer 'steeds rekenen op onvoor
bereide (straf)repetities' en 'wie aanleiding geeft tot
136
Scyedam jaargang 45 nr. 4
