teit Utrecht. Daar werd Van Oostrom zo geïnspireerd
door de colleges van W.P. Gerritsen over middeleeuwse
letterkunde, dat hij besloot zich ook op dit vakgebied
te richten. Leraren spelen nog steeds een belangrijke rol
als het gaat om inspireren en motiveren van jongeren,
vindt Van Oostrom. Ook al is de manier waarop
kennis wordt overgedragen wel veranderd. Waarna
we kort stilstonden bij de opkomst van het internet en
digitale media. Van Oostrom ziet daar vooral de voor
delen van. Op de website Vogala.org5' staat informatie
over het Middelnederlands. Ook kunnen daar bekende
middeleeuwse teksten worden beluisterd en nagelezen.
Jan van Brederode
'Nobel Streven' is zijn meest recente boek en in de zaal
bleken nog heel wat mensen te zijn die het werk nog niet
hadden gelezen. Reden voor mij om Van Oostrom te
vragen de inhoud niet helemaal te verklappen maar in
te gaan op deelonderwerpen die ook goed passen bij de
middeleeuwse wereld. Ridder Jan van Brederode is de
hoofdpersoon van 'Nobel Streven'. Zijn huwelijk blijft
kinderloos en daardoor dreigt de dynastie Van Brede
rode (één van de oudste adellijke families van Holland)
ten onder te gaan. De ridder doet (soms wanhopige)
pogingen om dat onheil af te weren.
Van Oostrom noemde de bedevaart van Jan van Brede
rode naar het piepkleine Station Island in Lough Derg
(een meer in het noordwesten van Ierland) waar Sint
Patricius op aanwijzing van Christus zelf een grot had
gevonden die uitzicht bood op het vagevuur. In een
volgende poging het onheil voor de Van Brederodes
af te wenden belandt ridder Jan bij de orde van de
Kartuizers. Eén van de strengste kloosterorden, zei Van
Oostrom, waar absolute stilte en afzondering de norm
was. Hier vertaalt Jan van Brederode een stichtelijk
werk (onder meer over de zeven zonden en deugden) uit
het Frans in het Nederlands. Van Oostrom ontdekte
dat Brederode aan de vertaling zelf delen heeft toege
voegd waaruit zijn grote angst voor de duivel blijkt.
Een biografie over 'onze' Aleide?
Het vergelijken van de Franse of Latijnse originelen
met de Middelnederlandse vertalingen is een methode
die Van Oostrom eerder toepaste in 'Maerlants wereld'.
Jacob van Maerlant, vertelde hij, is de 'Vader der
Dietsche dichteren algader' (de vader van alle Neder
landstalige schrijvers) en schreef in de tweede helft van
de 13e eeuw een groot aantal werken in de volkstaal,
meestal met een opvoedkundig of wetenschappelijk
doel. Van Oostrom wees erop dat Aleide van Avesnes
beschermvrouwe is geweest van Van Maerlant en dat
zijn 'Alexanders Geesten' (vrij vertaald: De Grote
daden van Alexander) waarschijnlijk bedoeld was voor
de jonge graaf van Holland, Floris V. Aleide was voogd
geworden van Floris na het overlijden van zijn vader en
zijn oom.
Van Oostrom sprak met waardering over 'onze Schie-
damse' Aleide die, als weduwe, moeder van zeven
kinderen en voogd van Floris V, in conflict raakte met
haar politieke rivalen. Ik informeerde naar de mogelijk
heid van een biografie over Aleide en naar aanleiding
daarvan vertelde Van Oostrom over één van de moei
lijkheden van middeleeuwse geschiedenis. Soms zijn er
maar heel weinig bronnen beschikbaar. De verleiding
is dan groot om er een historische roman van te maken
maar dat is toch een andere discipline dan de zijne.
Zonder het genre overigens te diskwalificeren; hij prees
het werk van Hella Haasse ('Het woud der verwach
tingen 'Mevrouw Bentinck').
Heksenverbrandingen
Jef Jansen ontlokte Frits van Oostrom nog een beken
tenis. Jansen memoreerde de heksenverbrandingen
op de Grote Markt in Schiedam en wees daarmee
op de wreedheid en het bijgeloof van de middel
eeuwse samenleving. "U hebt gelijk", antwoordde
van Oostrom, "misschien ga ik in mijn enthousi
asme voor de middeleeuwen wel eens te ver en geef
ik dan te weinig aandacht aan de negatieve kanten."
Een moment van zelfkritiek dat ik hem graag gun,
maar dat de komst van een nieuw prachtig boek over
middeleeuwse Nederlandse letterkunde naar ik hoop
en verwacht niet in de weg zal staan.
5) www.vogala.org: Laat Middelnederlands klinken!
