Is Filips de Goede in Schiedam geweest?
Speurtocht naar bewijzen
In een hagiografie van de heilige Liduina staat
het genoemd. En ook in een recent boek over
de Bourgondiërs komt het ter sprake: Filips de
Goede bezocht Schiedam. Jef Jansen deed
zorgvuldig onderzoek en hij weet het nog niet
zo zeker.
Onlangs verscheen van de hand van Bart van Loo
het boek 'De Bourgondiërs, Aartsvaders van de Lage
Landen'. Het is een sprankelend verhaal over het
ontstaan en de toenemende macht van het hertogdom
Bourgondië. Door de gelukkige huwelijkspolitiek
van de hertogen kwamen aangrenzende gebieden,
zoals het graafschap Vlaanderen, onder hun gezag.
Later werden onder andere ook Holland, Zeeland,
Henegouwen, Brabant en Luxemburg toegevoegd.
Het boek gaat ook over de legendarische banketten
JefJansen
en huwelijksfeesten, over het door een burgeroorlog
en de Honderdjarige Oorlog verscheurde Frankrijk en
over de kunstenaars in dienst van de hertogen zoals
Klaas Sluter, Jan van Eyck en Gilles Binchois. Het
gaat ten slotte over de neergang van Bourgondië na
het overlijden van Karei de Stoute. Dynastieke, en dus
ouderwetse geschiedschrijving? Wellicht, maar het is
een verrukkelijk boek dat leest als een trein en dat ik
iedereen kan aanbevelen. Zo boeiend kan geschiedenis
zijn.
Machtsstrijd
Een belangrijk onderdeel van het boek is de verwer
ving van de macht in Holland, Zeeland en Hene
gouwen door Filips de Goede. Nadat de toenmalige
graaf Willem VI in 1417 was overleden, ontstond een
machtsstrijd om de opvolging van deze graafschappen.
Hiermee laaide de strijd tussen de Hoeken en Kabel
jauwen weer op.
Halverwege de eeuw ervoor was die strijd begonnen;
onder andere het kasteel van Mathenesse was hiervan
het 'slachtoffer'. Aan de ene kant stond Jacoba van
Beieren met haar manjan IV, hertog van Brabant, aan
de andere kant Jacoba's oom Jan van Beieren. Jan van
Brabant speelde echter vals en stond de graafschappen
voor twaalf jaar af aan Jan van Beieren. Geen wonder
dat Jacoba zich teleurgesteld voelde in haar man. Zij
vluchtte naar Engeland en beschouwde haar huwelijk
met Jan van Brabant als ontbonden. In Engeland
trouwde zij met Humphrey van Gloucester, een broer
van de Engelse koning. Met hem landde ze in Calais
met de bedoeling Henegouwen in te nemen. Jan van
Beieren stierf kort daarna aan vergiftiging en Filips de
Goede was inmiddels benoemd tot regent in Holland,
Zeeland en Henegouwen. Jacoba was nu de directe
tegenstander van Filips. Humphrey was inmid
dels naar Engeland uitgeweken maar hij zond wel
hulptroepen naar Jacoba. De hulptroepen kwamen
Portret Filips de Goede, ca. 1450. Naar Rogier van
der Weyden.
1 16
Scyedam jaargang 45 nr. 4
