in de loop der jaren gegroeid en ging bestaan uit
twee huizen met erven. Het bedrijf beschikte over
92 ramen waarop het perkament gemaakt werd
van dierenhuiden, die er achtereenvolgens werden
geweekt, opgespannen, afgeschaafd en gepolijst.
In 1662 wordt Robbert Gordon Hoofdman van
het Chrispijns- of schoenmakersgilde. Het mili
taire element verdwijnt echter niet helemaal uit zijn
leven. In de kritieke jaren gedurende de Engelse
oorlogen en het Rampjaar 1672 speelt Robbert een
rol als sergeant van de burgerij en officier binnen de
schutterij.4'
Drie huwelijken
De eerste huwelijksjaren wonen Robbert en Lïjst-
beth waarschijnlijk bij hun (schoon)ouders in de
Lange Kerkstraat. In 1655 koopt Robbert Gordon
'een huis en erf met een tuin daar benevens' op
de Kerksloot, het vroegst bekende eigen bezit van
Gordon in de stad. In 1659 volgt de aankoop van
een huis in de Lange Kerkstraat, vlak naast dat van
Jan van Dalen.5' Op deze adressen worden de zeven
kinderen van Robbert en Lijsbeth geboren, van wie
vier de volwassen leeftijd zullen bereiken. Een jaar na
de geboorte van het zevende kind overlijdt Lijsbeth
van Dalen. Zij wordt op 21 maart 1662 begraven in
de Grote- of Sint Janskerk van Schiedam.
Een half jaar later al hertrouwt de 36-jarige Robbert
op 20 september 1662 met de vermogende Amster
damse koopmansdochter Cecilia Crom. Voor de
38-jarige Cecilia is het haar derde huwelijk. Het
stel krijgt twee zoons, Robbert en Adam. Wanneer
Cecilia op vijftigjarige leeftijd overlijdt, wordt ook
zij, op 20 juli 1673, begraven in de St. Janskerk.
Robbert Gordon is dan 47 jaar oud en sluit wederom
snel een nieuw huwelijk. Op 26 oktober 1673 gaat
hij in ondertrouw met koopmansdochter Petro-
nella (Pieternella) Gillis. De 41-jarige Petronella is
weduwe van Ruth Maximiliaan van Waert, met wie
zij drie dochters had.6' Robbert en Petronella krijgen
samen nog een zoon, Ruth Gordon.
Zo is Robbert Gordon driemaal in het huwelijk
getreden met vermogende en welgestelde vrouwen.
Het lijkt opmerkelijk dat de jonge Schotse aspirant
officier, kort na aankomst in Schiedam al in het
huwelijk kon treden met de bemiddelde Lijsbeth van
Dalen. Robbert Gordon had zelf vanuit Schotland
een familiewapen met zich meegebracht.7' Dit gaf
hem enig aanzien en maakte hem een aantrekkelijke
en gewilde partij voor families die hun rijkdom
uit ambacht en handel hadden verkregen. Het
vermogen van de echtgenotes zou samen met het
aanzien van een familiewapen het fundament gaan
vormen waarop toekomstige generaties en carrières
werden gebouwd. Uit verschillende contracten en
testamenten blijkt dat Robbert zelf geregeld gebruik
maakt van het kapitaal van zijn echtgenotes, vooral
dat van Cecilia Crom. Hij gaat ook leningen bij hen
aan. De vrouwen waren zogenaamd 'onmondig' en
voor handelen afhankelijk van mannen die in hun
naam optraden. Hierdoor zijn zij minder zichtbaar
of opvallend in de bronnen, maar zeker niet wil- of
4) De drie (handels)oorlogen met Engeland hadden direct en
indirect grote gevolgen voor de stad Schiedam. Blokkades op
zee brachten zware klappen toe aan de visserij, maar gaven juist
een impuls aan de opkomende branderijen.
5) De huizen van Van Dalen en Gordon stonden op de plek
waar zich nu het grote ABGcomplex bevindt. Na de verhuizing
naar de Lange Kerkstraat in 1659 lijkt Robbert Gordon na ieder
volgend huwelijk nieuwe huizen te hebben aangekocht. Zo
verhuist hij met zijn tweede echtgenote naar de Gooistraat
(Hoogstraat) en tijdens het derde huwelijk volgt een nieuwe
verhuizing, nu naar de Westzijde van de Haven. Geregeld
worden 'voorkinderen' van Robbert Gordon genoemd bij de
bezittingen in de Lange Kerkstraat. Het betreft de kinderen
uit zijn eerste huwelijk met Lijsbeth van Dalen. Verschillende
bezittingen blijven meerdere generaties in bezit van de familie,
andere worden (soms na verdeling van erfenissen) verkocht.
Graag wil ik Robert Hijmans hierbij bedanken voor de verhel
derende en inspirerende mailwisseling en zijn bijzondere 'onro
erend goed puzzel'.
6) Op het moment dat Robbert en Petronella in het huwel[jk
treden zijn de families al met elkaar verbonden. Eerder dat jaar,
op 8 maart 1673, is Robberts oudste zoon Jacobus namelijk
getrouwd met Machtalina (Machteld) van Waert, de oudste
dochter van Petronella Gillis en Ruth Maximilaan van Waert.
Van Waert had als kapitein van een linieschip onder leiding
van Michiel de Ruyter tijdens de Tweede Engelse oorlog in juni
1666 het vijandelijke schip Covertine buitgemaakt. In augustus
datzelfde jaar sneuvelde hij tijdens de Tweedaagse Zeeslag.
7) Het Gordon familiewapen is in vier vlakken verdeeld. In het
eerste, linksboven in groen, staan drie gouden zwjjnskoppen
afgebeeld. Daarnaast in goud drie rode leeuwenkoppen. Link
sonder, ook in goud, staan drie rode wassenaars. Het vierde,
groene vlak rechtsonder, laat drie zilveren rozen zien. Midden in
het wapen staat over de vier vlakken heen een rode wassenaar
afgebeeld. Soms wordt ook het motto of de wapenspreuk van
de familie vermeld: animo non astutia - "Door moed, niet door
listigheid".
Scyedam jaargang 46 nr. 1
25
