Wil Jansen, een ondernemende architecte
Eén van de eerste vrouwelijke bouwkundige ingenieurs in Nederland
Erica Smeets
Willy Jansen was een telg uit de bekende
distillateursfamilie Jansen. Zij werd archi
tect en ontwierp onder andere de bedrijfs
panden van haar broers in Schiedam, zo
als de cartonnagefabriek aan de Nieuwe
Haven. In twee delen schets Erica Smeets
haar leven en loopbaan.
Toen Wil(ly) Jansen (1904-1989) in 1931 afstudeerde
aan de Technische Hogeschool in Delft mocht zij zich
rekenen tot een kleine groep vrouwelijke bouwkundig
ingenieurs die Nederland sinds 1917 rijk was.'1 Als
jongste telg uit een Schiedams fabrikantengezin van
vijf zonen en drie dochters, was Willy de enige die een
universitaire studie volgde en voltooide. In een tijd
waarin de vrouw geacht werd haar rol van echtgenote
en moeder thuis te vervullen wist zij als ongehuwde,
zelfstandig werkend architect een aanzienlijke order
portefeuille op te bouwen, iets wat haar vrouwelijke
vakgenoten die in die tijd afstudeerden nooit is gelukt.
Jansens opdrachten bleven niet beperkt tot woningin
terieurs, het in die tijd meest voor de hand liggende
domein waarover een vrouw ideeën zou kunnen
ontwikkelen. Zo betrokken haar broers haar niet alleen
bij de verbouwingen van hun woonhuizen, maar ook
bij de ontwikkeling van de diverse bedrijfspanden die
de ondernemende familie in Schiedam bezat. Mede
gedwongen door de economische crisis, hield Jansen
zich in de beginjaren van haar praktijk vooral bezig
met landschapsarchitectuur. Gaandeweg ontwikkelde
zij zich tot een architect met modernistische smaak en
opvattingen.
Ontsloten archief
Voor zover Willy Jansen tegenwoordig bekendheid
geniet, dankt zij die aan de door haar ontworpen
Rotterdamsche Verzekering Sociëteiten (RVS) flat
(1956-1958). Deze flat, bedoeld voor alleenstaande
werkende vrouwen in Rotterdam, waarover in 2010
een publicatie verscheen, kan als haar belangrijkste
opdracht worden beschouwd.2' Over haar verdere
carrière en oeuvre was echter weinig bekend. In 2011
besloot de heer H.Th.F. Jansen het archief van zijn tante
over te dragen aan het Gemeentearchief Schiedam. Het
Wil Jansen met haar vader Herman in 1924, het jaar
waarin zij ging studeren. Archief H.Th.F. Jansen.
1) Dit artikel vloeit voort uit onderzoek dat de auteur verricht
naar de eerste vrouwelijke architecten in Nederland. Zie: E.
Smeets-Klokgieters, 'Vrouw in de bouw. De eerste vrouwelijke
afgestudeerde architecten in Nederland', Bulletin KNOB 116
(2017) (I), pp. 43-57; idem, 'Grada Wolffensperger, de eerste
vrouwelijke bouwkundig ingenieur van Nederland', in: M.J.C.M.
Brock e.a. (red.). Jaarboek Haerlem 1918, Haarlem 2019, pp.
153-177; idem, 'Riné Boerée, betonspecialiste bij de Genie', Mili
taire Spectator 188 (2019) nr. 5 (mei), pp. 252-271.
2) A.C. Heijkoop en J. Bakker, De RVS flat. Schone beloning
voor vasthoudendheid in Rotterdam, z.pl. [Rotterdam] 2010.
32
Scyedam jaargang 46 nr. I
