De kinderen van het katholieke gezin van Herman
Jansen, wonend in een statig pand aan de Lange Haven
19, stonden onder de hoede van een nanny en gingen
naar kostschool.7' Willy vormde daar als jongste een
uitzondering op en bezocht de HBS, van 1917 tot
1923. Als laatste thuiswonend kind mocht zij tijdens
de dagelijkse maaltijden bij haar ouders aan tafel zitten,
iets wat de andere kinderen tot hun zestiende niet was
toegestaan. In tegenstelling tot zijn twee oudere doch
ters had Herman Jansen vermoedelijk zijn dochter
Willy, evenals zijn zoons, een actieve rol in het fami
liebedrijf toebedacht: als enige in het gezin behaalde
zij het slijtersvakdiploma.8' Wat haar bewoog om een
geheel andere kant op te gaan dan een betrekking
binnen het florerende familiebedrijf is niet bekend,
maar in 1924 schreef zij zich in voor de opleiding
bouwkunde aan de Technische Hogeschool (TH) in
Delft. 9' Vermoedelijk was het voor Willy opportuun
een andere weg in te slaan, toen eenmaal de opvolging
in het familiebedrijf door haar broers was veiliggesteld.
Haar weliswaar conservatieve vader respecteerde haar
besluit en was er trots op dat een van zijn kinderen ging
studeren. Zelf had hij de in 1869 mede door zijn oom
opgerichte Hoogere Burgerschool aan de Overschiese-
straat doorlopen, waar jongens uit de gegoede burgerij
werden voorbereid op vooraanstaande betrekkingen in
handel en industrie.
Rubenslaan
Willy's keuze voor een zelfstandige toekomst ging
geheel tegen de toenmalige maatschappelijke opvat
tingen in. Een vrouw werd niet geacht een universitaire
studie te volgen, laat staan een beroep op dat niveau
uit te oefenen. Haar rol lag thuis bij het gezin. Willy's
moeder was hiervan een toonbeeld: zij bestierde het
huishouden en gaf leiding aan het personeel, getuige de
personeelsadvertenties die regelmatig in de lokale krant
verschenen, waarin 'mevrouw H. Jansen' een 'nette
werkster' voor zaterdag vroeg of een 'net 2e Meisje,
liefst R.K., voor dag en nacht'.10'
Toen Willy in 1931 afstudeerde waren de gevolgen van
de beurskrach van 1929 duidelijk voelbaar en namen
de bouwopdrachten allengs af. De overheid hield
bouwprojecten nog enigszins gaande. Overheidsfunc
ties waren echter sinds 1924 niet meer beschikbaar
voor gehuwde vrouwen. Ongehuwde vrouwelijke solli
citanten maakten evenmin kans op een baan zolang zij
nog doorgingen voor potentiële huwelijkskandidates.
Het is de vraag of Willy wel een overheidsfunctie
ambieerde gezien de ondernemersmentaliteit waarmee
zij opgroeide. Toch moet zij zich ervan bewust zijn
geweest dat het als vrouwelijke nieuwkomer in een bij
uitstek mannelijke bouwwereld verre van eenvoudig
zou zijn om zelfstandig aan opdrachten te komen.
Het ouderlijk huis. Lange Haven 19, met links
daarvan het pand waarin Tup de cartonnagefabriek
begon. Beeldbank Gemeentearchief Schiedam, nr.
05460. Jan Kamman Nederlands Fotomuseum.
7) Het pand werd in 1939 gesloopt in verband met
doorbraak naar de Westvest (Griffioenstraat). Beeld
bank Gemeentearchief Schiedam <https://beeldbank.
schiedam.nl/beeld/detail/f3 56c24d-35f5-67ba-9a44-
e584e92c4487/media/7616ba3e-96be-c224-e3f0-
55db31 b98ac6?mode=detail&view=horizontal&q=lange%20
haven%2019&rows=l&page=1> (geraadpleegd 8 mei 2019).
8) Heijkoop en Bakker 2010 (zie noot 2), p. 32.
9) Nationaal Archief (NA), Den Haag, archief Technische
Hogeschool Delft (THD), Studentenadministratie, toegangsnr.
3.12.08.04, inv.nr. 156.
10) Nieuwe Schiedamsche Courant 14 oktober 1920 en 9
maart 1921.
34
Scyedam jaargang 46 nr. I
