Mussert noch Moskou
Heije Faber en Eenheid Door Democratie
Herman Noordegraaf
In de jaren dertig leek het nationaalsocialisme
met de NSB van Anton Mussert ook in Neder
land voet aan de grond te krijgen. Mede door
de tegenbeweging Eenheid door Democratie
is dat niet gelukt. Deze beweging had ook een
Schiedamse afdeling. Predikant Heije Faber
speelde een belangrijke rol. Welke waarden
hield hij hoog in die jaren?
Op zondag 14 november 1937 werd dr. H. Faber
geïnstalleerd als voorganger van de Nederlandse
Protestantenbond (N.P.B.) afdeling Schiedam. Het
kerkgebouw Westvest 90 zat helemaal vol. Degenen
die wilden komen hadden vooraf toegangskaarten
moeten ophalen.
De afdeling was in 1874 opgericht nadat in 1870
de N.P.B. als landelijke organisatie voor vrijzinnig
protestanten tot stand was gekomen. De centrale
persoon was toen de vrijzinnig hervormde predikant
F. Haverschmidt. Vanaf 1899 was D. Rook aan de
afdeling verbonden. Samen met anderen bouwde hij
de afdeling uit tot een bloeiende organisatie die met
meer dan duizend leden éen van de grootste in het
land was. Na bijna veertig jaar trad Rook vanwege
gezondheidsproblemen terug. Faber was al op de
ledenvergadering van 30 april met algemene stemmen
tot voorganger benoemd, maar vanwege een reis naar
Amerika als een van de secretarissen van het Inter
nationaal Verbond voor Vrijzinnig Christendom
(I.V.V.C.) kon hij pas later naar Schiedam komen.
Volksbeweging
Heije Faber was een coming man in het vrijzinnig
Het kerkgebouw van de Nederlandse Protestantenbond aan de Westvest, 1920-1930. Beeldbank Gemeentearchief
Schiedam nr. 00383.
4
Scyedam jaargang 46 nr. I
