A
eiqjuv ehfj
tegen--cUctaUcuA-
EENHEID DOOR DEMOCRATIE
1938). Ook in volgende afleveringen borduurde hij op
dit thema voort.
Als richtlijn voor de beweging publiceerde Faber
in november 1938 zijn boek: 'Naar wijder horizon.
Over de ziekten van dezen tijd en hun genezing door
een vernieuwde democratie', met een voorwoord van
Schermerhorn. Daarin ging hij uitvoerig in op EDD
en haar taken en mogelijkheden tot vernieuwing van
het gemeenschapsleven. Deze gedachten van een
democratische volksgemeenschap vinden we terug in
de rede die Faber hield op de door de Oranjevereni
ging georganiseerde gala-avond ter gelegenheid van
de geboorte van prinses Beatrix in het drukbezette
Passagetheater op 9 februari 1938. Daar kwam in
het verzuilde Nederland inderdaad volkseenheid tot
uitdrukking, want sprekers waren ook wethouder
M.M. van Velzen, die de zieke burgemeester F.L.J.
van Flaaren verving, pastoor G.L. Binkhorst O.P.
van de Flavenkerk en de hervormde predikant ds. K.
de Bel. Faber constateerde dat het Nederlandse volk
in deze dagen blijk had gegeven van een geweldige
vreugde en eenheid. Hij sloot af met de woorden:
'Op een avond als deze is het goed, dat wij niet alleen
juichen en feesten, maar tevens een belofte van trouw
afleggen aan die gedachte van eenheid, een belofte
van trouw aan het geslacht van de strijders voor onze
onafhankelijkheid: van trouw aan Oranje, een belofte
Oranje te maken tot de kracht en de vreugde van onze
gehele Nederlandse natie.'
Twee grote kanonnen
Al voordat Faber naar Schiedam kwam, was EDD
actiefin Schiedam. Met het oog op de Tweede Kamer
verkiezingen van 26 mei 1937 verschenen advertenties
in de Schiedamsche Courant van EDD om niet op
communisten of nationaalsocialisten te stemmen. Op
25 mei 1937 vond een propaganda- en verkiezings
vergadering plaats in Musis Sacrum (Lange Haven
115). Sprekers op deze drukbezochte bijeenkomst
waren ds. G. Westmijse, voorganger van de Vrijzinnig
Hervormden te Rotterdam, A. Jon kers, Indisch ambte
naar met verlof in Nederland en mevrouw Fontanier-
de Wit, die als 'liberale vrouw' haar inbreng leverde.
Ieder sprak vanuit de eigen invalshoek over de gevaren
van vooral de NSB en de betekenis van de democratie.
Op 17 september vond de oprichting van de afdeling
plaats. Deze telde zo'n tachtig leden. Elk lid betaalde
drie gulden per jaar. Later in het jaar kregen de leden
een circulaire waarin de democratische gedachte zoals
die in de beginselverklaring van EDD was vastgelegd,
uiteen werd gezet. Elk lid kon deze gedachte dan in
eigen kring uitdragen.
In de jaren daarna zijn nog verschillende propaganda-
vergaderingen gehouden. Twee grote kanonnen traden
op bij de bijeenkomst van 23 mei 1938, te weten de
letterkundige, journalist en radiospreker (AVRO) dr.
P.H. Ritter Jr., liberaal, en Koos Vorrink, voorzitter
van de SDAP. Dat zij gezamenlijk konden optreden
was omdat zowel liberalen en sociaal-democraten de
niet partijpolitieke beweging Eenheid door Demo-
Neemt nooit proeven
met vuur
naast een hooiberg:
Er zijn menschen, die zich democraten noe
men en die meenen, dat er geen beter
middel is om de Democratie wakker te
schudden, dan door den invloed der dic
tatoriale groepen te vergrooten. - Zij raden
daarom aan voorloopig eens op nationaal
socialisten en communisten te stemmen.
Met klem legt "Eenheid door Democratie":
Indien gij op communisten of nationaal
socialisten stemt, richt gij Uw land en Uw
gezin ten gronde. Stemt daarom op de
M partij, die beantwoordt aan Uw geloof,
r* JkVV Wm aan Uwe inzichten en aan Uwe verwach-
3x4^1 B vC/ tingen, maar stemt tegen dictatuur!
I Man van de stad, man van het land,
I Houdt eigen lot in eigen hand.
Nederlandsche Beweging voor
Secretariaat: S ta l i o n.i t r a a t 16 - Utrecht
"Manifest aan het Nederlandsche volk!" Uitge
geven door Eenheid door Democratie, 1937. Bron:
Historisch Centrum Leeuwarden.
Scyedam jaargang 46 nr. 1
7
