Zelfbewuste katholieken
De katholieken, sinds de Tachtigjarige Oorlog (1568-
1648) tweederangsburgers in Nederland, hadden in
de negentiende eeuw kleur op de wangen gekregen en
waren zelfbewuster geworden. Onder leiding van de
Twentse priester Herman Schaepman begon de poli
tieke emancipatie van de 'Papen' in de tweede helft
van de negentiende eeuw. In de eeuw erna zou ook de
sociaaleconomische emancipatie voltooid worden. Een
emancipatie, waar in Schiedam de RKSV Excelsior'20
voor de katholieken een belangrijke rol zou vervullen
op het gebied van sport en vrije tijd.
Dat de katholieke oprichters relatief jong waren,
paste ook in het beeld van die tijd. Eigenlijk waren
de meeste Nederlanders eind negentiende eeuw hele
maal niet gecharmeerd van de voetbalsport. Het
werd gezien als een te rauwe en onfatsoenlijke bezig
heid. Veel jongens die wilden gaan sporten kwamen
hierover in conflict met hun ouders en/of leraren.
Ze gaven de strijd echter niet zomaar op; bijna
alle vroege sportclubs in Nederland zijn opgericht
door tieners van zon veertien tot zestien jaar oud.5'
Terug naar die wat kille zomer van 1920. Begin mei
had de dominicaan pater Micklinghof o.p. (van de
Havenkerk) een brief ontvangen vanuit Haarlem.
Om precies te zijn van de Diocesane Haarlemsche
Voetbalbond (DHVB). Dit was de bond die het
gehele bisdom Haarlem - de provincies Noord- en
Zuid Holland - onder zijn hoede had. Met als doel
stelling: "Om, met bescherming en verzorging der
godsdienstig-zedelijke belangen, de sport in het
algemeen en de voetbalsport in het bijzonder onder
Roomsch-Katholieken in het bisdom Haarlem, in
Roomsch-Katholieke vereenigingen te behartigen." 6|
De bond deed de pater het verzoek een Schiedammer
te benaderen voor de Pers- en Propagandacommissie.
Nu hoor ik u denken: wat heeft een Pers- en Propa
gandacommissie (prachtig woord overigens) met een
rooms-katholieke voetbalclub te maken? Een kleine
toelichting: in de verzuilde samenleving werd de bood
schap gestructureerd overgebracht. Niet alleen vanaf de
preekstoel en media zoals krant en radio, maar ook via
de sport.
Bertus Leenderts, Henk Dries en Nico van Baarle,
kenden elkaar van het voetbal en besloten een Roomsch
Katholieke Sportvereniging op te richten, genaamd
Excelsior'20. Aldus geschiedde op 13 juni 1920. Het
eerste bestuur bestond uit Bertus (E.A.) Leenderts
(voorzitter), Antoon van Slobbe (materiaalcommis
saris), Arie van Geloven (penningmeester), Henk Dries
en Frans Jansen (commissaris). De laatste maakte de
volgende dag plaats voor Nico van Baarle (secretaris).
Zoals eigenlijk altijd bij het oprichten van een orga
nisatie of bedrijf, konden de oprichters nooit van
tevoren vermoeden dat zij met iets bijzonders waren
begonnen. Er was in deze periode een wildgroei aan
regionale bonden ontstaan, al dan niet gebonden
aan een zuil. In deze wildernis zou echter de fraaie
Excelsior-bloem gaan bloeien. Voor veel katholieken
in Schiedam bood de nieuwe vereniging een aange
name invulling van de toenemende vrije tijd.
De redactie bedankt Theo Van Deventer voor de
aanvullingen en het beeldmateriaal, (cursief)
Atletiek clubkampioenen. Foto: Collectie Theo van
Deventer
5) https://sport.infonu.nl/geschiedenis/79210-de-opkomst-van-
sport-in-nederland-rond-1900.html, geraadpleegd op 17 april
2020.
6) http://resources.huygens.knaw.nl/
sportbondenclubsperiodieken/gids/bond/l 533644783
Scyedam jaargang 46 nr. 2
57
