oen
ging die opdracht
Chris Collignon (85) werkte bij drukkerij Elba ten
tijde van de paspoortaffaire (1984 - 1988).
"Toen ik veertien was, ging ik bij drukkerij Steens
werken in de Overschiesestraat. Eigenlijk wilde ik
naar het conservatorium of naar de kunstacademie,
maar daar was thuis geen geld voor. Bij Steens werd
ik leerling drukker. Ik heb alles geleerd wat maar
kon: handsetten, drukken, offset, fotografie. Op
zaterdag hielp ik nog een kennis. Die maakte in een
eigen studio advertenties voor Bas van der Heijden.
Zo leerde ik dat ook.
Begin tachtiger jaren kwam ik bij Elba op de Fokker
straat. Daar kregen we de opdracht van Verkeer en
Waterstaat om de strippenkaart te drukken. Die zat
bij Roelants, toevallig ook in Schiedam, alle kaartjes
zaten bij Roelants, maar ze kozen voor Elba. We
waren onze tijd vooruit, hebben zelfs de voorbode
van de OV-chipkaart ontworpen, nog met bruine
elektrostrook erop. Maar dat ontwerp ging toen
naar Joh. Enschedé...
Lidwien Meijer
in de ijskast. Onze directeur, Will Baard, werkte
keihard mee. Ik heb wel bonje met hem gehad, dan
stonden de muren krom. Maar na een uur hoorde ik
hem roepen: "Collie ik heb koffie."
De productie van het paspoort was natuurlijk een
enorme klus. Het moest fraudebestendig zijn, dus
er moesten allerlei kleine details in aangebracht
worden. De kaart van Europa stond erin. Ik weet
nog dat een ambtenaar de Kielerbocht (bij Dene
marken) wat donkerder blauw wou hebben. Ik heb
drie puntjes veranderd en vreselijk gelachen. Elba
zorgde voor het grafische gedeelte, Kodak deed de
fotografie en Philips de computeronderdelen. Op
elke rechterpagina van het paspoort moest in de
kaart van Nederland een provinciehoofdstad worden
opgenomen. Voor het blote oog was dat niet zicht
baar, alleen met een loep kon je het zien.
We zijn begonnen met modelpaspoorten. Een
kunstenares heeft toen etsen van beroemde Neder
landse bruggen gemaakt. Maar dat ontwerp werd
afgekeurd, men vond het te nationalistisch. Uitein
delijk kwam Joh. Enschedé met het nieuwe paspoort
waarin de geschiedenis van Nederland was afgedrukt.
Is dat dan niet nationalistisch? We ontwierpen ook
de paspoorten van Oeganda en Kenia, het leek alle
maal in orde.
Maar er kwamen spanningen, omdat Buitenlandse
Zaken toch liever met Joh. Enschedé in zee ging, een
drukkerij in Haarlem. Will werd verdacht gemaakt,
geschaduwd door van die regenjassen. Het liep hoog
op, er kwamen twee troubleshooters op de zaak. Bij
terugkomst van de wintersport vroeg ik hem hoe
het ermee was. Will kon niets zeggen. Hij gaf me
een briefje. "Niet zo best", stond erop. "Pas je goed
op mijn stekkie?" Hij was op non-actief gezet, en
hij ging... Joh. Enschedé kreeg de klus. Terwijl er
zoveel was geïnvesteerd, allerlei speciale machines,
128
Scyedam jaargang 46 nr. 4
