Werken en wonen op een kerkhof
Een kleine kroniek van de katholieke begraafplaats
Henk van den Boogert
Henk van de Boogert woonde ooit op de
katholieke begraafplaats aan de Vlaardin-
gerdijk. Hoe is de begraafplaats ontstaan
en hoe was het om daar, als zoon an de
opzichter, op te groeien?
De positie van de katholieke kerk was in de 16e
eeuw langzamerhand onder druk komen te staan, de
eeuwenlange alleenheerschappij ging zijn tol eisen.
In 1572 was de reformatie een feit. In Schiedam
werd bijkans alles van de katholieke kerk door de
stad in bezit genomen of toegewezen aan 'hen die de
ware Gereformeerde Religie waren toegedaan', dus
ook de begraafplaats rond de Grote Kerk. Voor de
calvinisten was een begraafplaats niets meer dan een
plek waar de doden het laatste oordeel afwachten.
Roomse begrafenisceremoniën waren voor hen een
gruwel en dus verboden.
Voor de katholieken was de grond van het kerkhof
ontwijd geworden. Zij losten dat op door naast de
overledene wat gewijde grond in de kist te leggen. In
1778 was het kerkhof rond de Grote Kerk vol en werd
een nieuwe begraafplaats gesticht aan de Laan, een
terrein gelegen achter de Achterweg. De oppervlakte
was beperkt. Na ruim dertig jaar werd al uitgekeken
naar een nieuwe locatie. Het probleem was dat
binnen de grachten en vesten van de stad Schiedam
onvoldoende ruimte was. De stad was weliswaar
eigenaar van een geschikt terrein, maar dat lag aan
de overkant van de Broersvest en behoorde tot de
gemeente Mathenesse. Deze gemeente werd opge
heven en verdeeld tussen Rotterdam en Schiedam.
Onrust op godsdienstig gebied
De weg was daarmee vrij om een nieuwe algemene
begraafplaats aan te leggen. De Joodse gemeen
schap, die meer rechten had dan de katholieken,
beschikte daar vanaf 1790 over een begraafplaats,
en wel ter plaatse van de voormalige slottuin van
Huis te Riviere (de huidige ruïne). Het ontwerp van
de stadsarchitect Cornelis van Bol'Es werd zodanig
gesitueerd dat de Joodse begraafplaats een onderdeel
van het geheel werd (het betreft het gebied waar
nu het Stadskantoor, het Theater aan de Schie en
enige stedelijke bebouwing staat). In 1829 werd de
begraafplaats geopend.
Op godsdienstig gebied werd het onrustig. De
Bataafse republiek (1795-1806) bracht op papier
gelijkheid van godsdienst. Toen in 1810 Holland
een koninkrijk werd binnen Frankrijk, kreeg dat een
meer concrete status. Na de nederlaag van Frank
rijk draaide Koning Willem 1 alles weer terug. De
De voorganger van mijn vader, M.C. Willemse, met
schepje om kist te beaarden. Willemse werkte van
1872 toten met 1920 op de begraafplaats. Gemeen
tearchief Schiedam, beeldnummer 40582
130
Scyedam jaargang 46 nr. 4
