Hij maakte zijn huis tot museum Restant van gildewelvaart Het Zakkendragersgilde lil „Kunstenaars" onder de leden Handenarbeidcursus exposeerde Filmochtend van V. en A. Geldige bonnen Muizenkoning van de Veluwe Zaagvissen en nijlpaarden, in een Apeldoornse woning Gemengde indrukken Concertgebouw- orkesi in Luxor bel Radioprogramma öfficiëele lifededeelingen !\PS£ MAANDAG 10 JANUARI 1044 LOrwC&cur tl J üuiXUieeSUU. SU» run, hoofdredacteur. aendrü Lindt Amsterdam, pIr hoofdredacteur: lr A H de Haas van Dorasez, Haarlem chef der redactie: yaa de Velde Botterdam; v erantwoordelli k voor de sdvertentlEa; A~ H. Ia minera. Adam KIM in ons eerste artikel over de 2akken- dragers hebben, we j een en. ander verteld over de geschiedenis j van hun gilde, in het tweede over de merkwaardige ge- bruiken en. gewoon- ten van de gilde- broeders en in dit derde en laatste ar- j tïkeUje zullen we nu 1 nog wat over het I gildehuls vertellen. Een. oude beschrtf- I ving ervan zegt: „Hefc staat benoor den de Schie en heeft boven het dak een torentje, waarin een klok, die ten tijde van arbeid, ook wel In brand watersnood, wordt geklept, en zakkendragers waarschuwt van hier bijeen te komen." De steen boven de ingang van het zakken- dragcrshuisje Cliché- AP.-archlef „Benoorden de Schie" en wel aan de Oude Sluis, staat het sierlijke ge bouwtje, drie verdiepingen hoog. in dar stadsdeel, dat met afjn oude historie 2o sterk tot de verbeelding spreekt en waarover zoveel te vertel- I len valt. Heb zakkendragershuisje, zoals we dat kermen, werd. in 1725, nadat men de toestemming, daarvoor benodigd, van Bur gem eest er en en gecommit- teerde vroedschappen'' had verkregen, gebouwd. De steen, boven de ingang ge plaatst-, draagt het jaartal en wel in het volgende opschrift <D-EM bete kent vermoedelijk „De Edele Ma- I gistra at") jJD-E-M. Heer Burgemeester Antho- I nius Hoodenpyï Deken vam St. Anëhoniusgilde De Hoofïluyde zijn Mees van Huyn Klaas Plooy: laco- bus van Ooste: Jan Coningh." Het inferieur Op de begane grond is in het ge- bouwt je een hoek afgeschoten en. voorzien van een loket, ingericht tot kantoortje voor den gildesecretaris. Er Ls een lessenaar, sinds 1725 onver anderd gelaten. Nu het gilde geen secretaris meer heeft, doet het kan toortje niet meer als zodanig diensfc. "Verder bevindt zich op de parterre een wachtlokaaltje, waarin de dra gers, die veraf woonden en dus even tueel het klokje niet zouden horen, op werk bleven wachten. In het midden stond een grote kachel, daar omheen, zijn banken geplaatst, die er thans nog staan en alleen in dit opzicht een verandering "nebben ondergaan, dar er in de loop der eeuwen hier en. daar wel eens een. stuk afgezaagd is, Naast dit Iokaa'. waarvan de deur met grote letters het opschrift ..alleen "voor leden" draagt, is het ladder- en plankmhok. Eet gilde zorgde en zorgt er namelijk voor, dat zijn leden voor alen zijn van de voor hun werk be nodigde attributen. In het portaaltje staat de speciale - dobbelt ai el met banken er omheen. XX' dobbelstenen worden boven be waard. Bij de dobbeltafel is een haak. waaraan, als er werd verdeeld moet worden, de zandloper wordt opgehan- gen. Anders wordt ook die zandloper boven bewaard. „Boven", dat is op de eerste étage, is in de eerste plaats het kantoor van de hoofdlieden, waarin, zich voor ieder der vier hoofdlieden eenlessenaar bevindt. Nu er nog slechts één hoofd man is, worden die lessenaars niet - meer gebruikt. In eea hoek van het kantoor Ls een "met een daarin bevestigde brandkist. Het geld werd achter ver- -scheidene aioten bewaard en dat was wel nodig, wamt het is in de bloeitijd van het gilde wel eens voorgekomen, dat er as.000 gulden in kas was. Enige voorzichtigheid was dus met het be waren van die gelden zeker aan bevelenswaardig- Ieder der hoofdlie- 1 den had een sleutel om de kist te kunnen openen. •Tot voor kort hing aan de muur in dit kantoor een lijst van alle leden, die het gilde in 1877 telde en waarop de overleden leden door het tussen- scimiven van kartonnetjes met na men konden worden bekend gemaakt- Ook de zilveren plaat, met het jaartal 1818, die bij begrafenissen van gilde- leden werd meegedragen en een antieke brievenhanger, waann de „vrijbrieven" der patroons werden bewaard, hingen vroeger aan deze muur. „"Vrijbrieven' waxen bewijzen, dat een patroon voor een bepaald soort werk een bepaald gHoelid had aangewezen. Enige tijd geleden zijn deze voorwerpen overgebracht naar het gemeentemuseum, Kunsrzinnïge uitingen Eveneens tot voor kort bevatten de muren van deze kamer de bewij zen, dat de zakkendragers dikwijls zeer dichterlijke neigingen hadden, terwijl ze blijkbaar ook vaardig met de pen of het penseel waren. Wat denkt D b.v. hiervan* leveling heeft dit hordt gestigt l'an Katwijk heeft het werk verrigf I'ertfoes maakt vaas en seisen af Toen is het rijm daar op gebragt Wier in nam Boon en 'anderhoeven en Arend Scheurkogel zijn genoegen Ao 1808". Blijkbaar was een heel kunste naarscollectief met vereende krach ten aan. het werk getrokken om dit schoons te wrochten. Ook filosofen tevens kunstenaars telde het gilde in het begin van de vorige eeuw, zoals uit het volgende blijkt: „Die op dit hordt eeni merken wil Hoe 't met zijn foe«tendf is gelegen Die houdt zig 2clf een weinig stil Om 'f geen hierin staat te overwegen Op dat hij in zijn levenstijd Ook door Gods geest de eeuwige dood ontwijkt. Gerijmd door Abraham v. d. Hoevrn 1808". Ook deze borden hebben, nu elders een plaats gevonden. Op de eerste étage bevindt zich, behalve het kantoor, een lokaal met rekken, waarop de zakken, die in de Kolk gespoeld waren, werden ge droogd. De tweede étage is ingericht als werkzolder voor het repareren van planken en zakken. "Vroeger had het gilde daarvoor een timmerman m diensfc, maar nu doet hoofdman Van Tienen dat "werk zelf, wam geld voor een timmerman heeft het gilde niet meer. Op deze étage is ook een bergplaats voor nieuw materiaal. De derde étage is de torenzolder, van waar men reeds een prachtig uitzicht heeffc op de schilderachtige stadswijk aan de Schie. Een tweetal oude uitgesleten lad ders leidt van hier naar het torentje. In het torentje hing vroeger een klok en op dit torentje staat een vergulde windwijzer in de vorm van eert sjou- wenden man. een zakkendrager. Van dit torentje af kan men tot ver in de omtrek zien. Ei'gerwJom van de gemeente Een. jaar of twaalf, dertien geleden was de toestand van het huisje van die aard geworden, dat her tot een rmne dreigde te worden. Het verkeer de al jaren in verval en het dragers- gilde was niet financieel krachtig genoeg om in te grijpen en het ge bouw afdoende te restaureren. Het is toen aan. de gemeente overgegaan, die daarvoor de nog in leven zijnde leden van het gilde een wekelijkse toelage verstrekt. Het gebouwtje is daarop grondig getestaureerd, waarbij het Byk fi nanciële medewerking verleende Zo lang het. gilde nog zeven leden telt mogen de zakkendragers beu ge bruiken. Laten we. terwille van de traditie en van het in stand houden der typische gebruiken, hopen, dat het nog: héél lang duren moge voor dit recht van bruikleen vervalt. Het merkwaardige gilde immers vormt een belangwekk^hd element in het Schiedamse leven. Eigendom der gemeente Een jaar of twaalf, dertien geleden was de toestand van het huisje van die aard geworden, dat het tot een ruïne dreigde te worden. Het verkeerde al jaren in verval en het dragers- gilde was niet financieel krachtig genoeg om in te grijpen, en het gebouw afdoende te restaureren. Het is t-oen aan de ge meen .e overgegaan, die daarvoor de nog in leven zijnde leden van het gil de een wekelijkse toelage verstrekt. Het gebouwtje is daar- op grondig gerestaureerd, waarbij het Rijk finan ciële' medewerking ver- leende. Zolang het gilde nog zeven ieden telt, mogen de zakkendragers het gebruiken. Laten we. terwille van de traditie en van het a stand houden der typische gebruiken, ho- Den. dat het nog héél lang duren moge voor dit recht van bruikleen Van het torentje van het aakke-ndragershuisjB vervalt. Het meikwaar- heeft men een mooi uitzicht over het oudste dige gilde immers vormt - gedeelte van Schiedam; achter veel wzt Mer een belangwekkend ele- Jtittoresk; lijlit gaat *rsrct Jr-ryiti/tn." TnAnf. in .CUrhiMiame* i ellende schuil- Nadat het departement Schiedam van de Maatschappij tot Nut van het Algemeen opgeheven was, is de han denarbeidcursus, die georganiseerd wordt door een commissie, oorspron kelijk uit dit departement gevormd, voortgezet. Vroeger exposeerde deze cursus jaarlijks haar werkstukken m haar werklokaal boven in het Beurs gebouw, sinds de oorlog heeft zij geen tentoonstellingen gehouden, maar j.l. Zaterdag was er weer een. expositie, nu echter m een der lokalen van het Weeshuis der Hervormden, dat zich beter voor een tentoonstelling bleek La lenen. Het aantal leerlingen neemt door da tijdsomstandigheden steeds toe en dat kwam ook In. het grote aantal werkstukken tot uiting. Voorts bleek »er expositie, dat de leidei* van de cursus, de heer W. G-. J. ds Boer, alle zorg besteedt aan de opleiding van zyn leerlingen, die zich tweemaal per week, namelijk op Zaterdagmid dag en op Dinsdagochtend of Woens dagmiddag onder zyn leiding stellen. Hij laat de cursisten beginnen met figuurzagen, waarbij zij eenvoudig kinderspeelgoed vervaardigen, als dieren, poppetjes e.d., die daarna ge tekend en gebeitst worden. Daarna leert hij hun, de gewone timmerge reedschappen te gebruiken en wel zo dat ze tenslotte alle gereedschappen kunnen hanteren Aanvankelijk, ma ken zc ook daarby eenvoudige werk stukjes, maar allengs wordt het werk moei.ijker. Alles wordt gebeitst en lecei weiksluk getuigt in styl en uit- voenng van moderne begrippen bij de leiding van de cursus. Daardoor or.de: scheidde deze tentoonstelling va n schemerlampen, kapstokken, krantenbangers, brie venbakjes, boe kenrekker» enz. zich gunstig van vele ander» handenarbe;d expos,ties, waa:- ih nog te vaak prullaria te zien is. In de lokaliteit van het Weeshuls, die vo'ducndé ruimte bleek te oieden, was alies zo uitgestald, dat het goed tot zijn recht kwam. Er was zeer veel belangstelling. echter heel ivat krotten' (Foto: A J?-ar chief.) ment in het Schiedamse leven. Ons kantoor te Schiedam k.gew^tigd Passage 1820. In de eerste voorstelling, die „Vreugde en Arbeid" In 1944 gege ven heeft, Zondagochtend in 't Pas sagetheater, heeft de provinciaal leider van het NA.F., de heer A. Jordaans, een toespraak gehouden. Daarin zette hij uiteen, dat 1943 een. moeilijk jaar is geweest, waarin, nie mand ontkomen is aan het brengen van offers, aan moeiten en. zorgen. We hebben, nu ook een moeilijk jaar vcoc ons, aldus spr., maar we willen 1944 maken tot het jaar, waarin de arbeid zegeviert, waarin de arbeider begint aan zijn erkenning. Spr. ver wachtte, dat allen daaraan zouden willen medewerken en merkte opi dat het NA.F. een zware taak op zich heeft genomen. Drie jaar ge leden begon „Vreugde en Arbeid" in deze zelfde zaal haar werk in Schie dam, er waren toen 53 mensen, maar spr. heeft bij die gelegenheid voor speld, dat de werkende mens naar „Vreugd en Arbeid" zou komen en die voorspelling is uitgekomen. Wel iswaar js de opkomst vanochtend door omstandigheden minder groot, maar we weten, aldus spr., dat er In Schiedam belangstelling voor het werk van V. en A.= bestaat. In dit verband kondigde spr. een op 22 dezer te houden cabaretavond aan. Tenslotte heeft de heer Jordaans uiteengezet, dat de organisatievorm van het NA. F. met ingang van. 1944 veranderd is: er zijn overal kringen gevormd en het Schiedamse kan toor is nu kringkamoor geworden, dat leiding geeft aan alle plaatse lijke kantoren langs de Nieuwe Wa terweg, de plaatselijk leider krmg- Jeider en zijn functionarissen kring- functionarissen. Spr. wenste den kringleider, den heer C. van den Heuvel veel succes bij zijn arbeid. Cor Steyn zcu zich deze ochtend op het orgel laten horen, maar was niet verscheenen, zodat meteen met de afwerking van het filmprogram ma werd begonnen. Na het Neder landse journaal draaide „Slotac- eoord", een mooie film met Willy Birgel, Lil Dagover en. Maria von Tasnady, Er werd voor Winterhulp gecol lecteerd. Van 9 t/m, 22 Januari; Bonnen 3 en 4 voor brood» beschuit, aardappelen, molk, taptemelk, vlees en tabak (twee keuzebonnen). Voorts voor bloem; 16 en 17; havermout: 15 (250 gram); gort; D 6 reserve (250 gram) rijst of gort: E 6 reserve (250 granri; kaas: 14 (1Q0 gram volvette of 40 plus); suiker: 13 (500 gram); jam: 12 (250 gram); vervangingsmiddelen: 11; versnaperingen: 3 (choco) en 4 (suikerwerken); boter of margarine: boter 3 A (100 gr. rundvet of 125 gr, margarine) en boter 3B (125 gr. marga rine) reserve B 7, O 7; D1 en E7 (elk 125 gr. boter). Voorts voor margarine: bon „boter 50 B" 100 gr. bak- en braadvet, indien bon tevoren Ingeleverd of 125 gram mar* gar ine indien bon bewaard. Voorts boónen 52 A en 52 B boter (alleen aan kaarten van personen tot 21 jaar) elk 125 gram margarine. Bon 09 algemeen een rantsoen eenheidszeep, bon 10 algemeen en resem C3, D-3 en E3 (kinderen t/m. 13 jaar) elk een rantscten waspoeder; E4 reserve (kinderen van 0 en 1 jaar) een rantsoen toiletzeep. Op rijdende tram springen is gevaarlijk! Zaterdagmiddag omstreeks vijf uur wilde de 52-jarige P. van G, op de Rotterdamsedijk ter hoogte van het Rode Hek op een rijdende tram springen. Hij verloor zijn evenwicht en werd, hangend aan de tram, een eind meegesleurd.. Hij kwam tegen een. paai terecht en werd tegen de straat geslingerd. Een dokter con stateerde, dat v. G. zun linkerheup been had gekneusd. Per ziekenauto is de onvoorzichtige naar zijn wo ning vervoerd. KUNST EN LETTEREN In 1873 maakte de Deense compo nist en. dirigent Niels Wilhelm Gade een reis door Nederland, die hem. veel triomfen bracht. Na het aanhoren van zijn Ouverture „Nachklange von Ossian" hebben wy geen hoge dunk gekregen van "het muziekleven ten tijde van onze overgrootvaders. Ze ker. als op. l van een jong musicus is het een degelyk werk, goed van. instrumentatie en met een nog schuchtere poging om Scandinavische volksliedjes er in te verwerken. Maar het heeffc de tand des tyds mefc doorstaan, at is de uitvoering Zater dagmiddag door het Rotterdams Philharmonisch Orkest volop te waarderen geweest. Hoezeer een compositie afhankelijk is van do vertolking, bleek bij het Cello-concert in a" van Saint- Saëns. dat deze keer vrijwel aan ons voorbij ging door de luchtige, yle kamerrmiziettoon, die Co van der Beek op zijn instrument voortbrengt. Een goede techniek en muzikaliteit bezit deze jonge cellist zeker, maar deze speeltrant deugt voor dit werk in de grote ruimte van de Koningin- nekérk niet. Het is geen overschatting van de producten van eigen bodem, wanneer wy zeggen, het meest genoten te hebben van Doppers „Zuiderzee- symphonic" met haar kleurrijke in leiding, de humoristische Burleske, het fraai klinkende Adagio en de gro te slotfuga in de Finale. Opmerkelijk is het. met hoeveel meer durf de volksliedjes in deze compositie ver werkt zijn. dan in de „Nachklange von Ossian". een honderd jaar geleden gecomponeerd. Het orkest, dat door Piet van Mever gedirigeerd zou worden, die wegens ziekte had moeten afzeggen, werd nu geleid door Flipse, die zyn musici met vuur aanvoerde. De muizenkoning van de Veluwe te midden van zijn verzameling opge zette dieren, skeletten en prepa raten. Foto ABoxtvet.) Mijn hele leven lang heb ik dieren om me heen gehad, meneer, ffc heb kippen er duiven gehouden, ik heb marmotten gekweekt en muizen en r tten. Toen ik nog een klefcie jongen was. had ik ai een stel wflke muizen, die in mijn, zak en. op mijn hoofd zaten en die ik voor wagentjes liet lopen, die ik zelf in elkaar had geprutst. Ik hield kikkers en vissen, ik zocht rupsen en kreeg er prach tige vlinders van En nukijkt u maar rond, dat heb ik allemaal ver zameld." We zitten in een klein onaanzien lijk huisje aan de rand van Apel doorn, dicht bii het Kanaal. Hier. op no. 36, aan. de Kayersmoienweg woont A. C. Muusse. die bij velen in Neder land bekend is als „de muizenkoning van de Veluwe". Bij hem kochten tal van geleerden hun muizen en ratten om er medi sche proeven mee te nemen; maar deze professoren kenden alleen zyn adres. Zij wisten, niet. dat Muusse nog meer was dan een ..muizenkoning". Zijn woning heeft de oude man ge heel als natuurhistorisch museum Ingericht. Nu bestaat het huisje uit niet veel meer dan één kamer, maar daar is dan ook geen plaatsje op tafels en stoelen en bijna geen centimeter aan de wand onbenut ge laten. Overal liggen, staan of han gen zün biologische schatten. Opge zette- ratten, muizen, hazen, kony- nen, reigers, uilen, valken en zelfs een witte mol zyn misschien niet zo bijzonder. Maar Muusse heeft meer: prachtige paradijsvogels, kempha nen. een Jan van Gent. een aal scholver. een hop en tal van andere vaak zeldzame vogels, uit binnen- en buitenland. De kleinst bekende vogel, de cohbri, heeffc hij opgezefc; boven een machtig ei van de groot- j een grote auto voor, om die speer- ste vocel. de struis. slane te zien. Kijk. daar staat hii in deze kamer raakt men in eennog." En ia een van de ontelbare paar uur niet uitgekeken. Hier kan 1 flesjes met ..sterk water" zien wij de practük, enkele populaire boeken en wat tijdschriften syn enige leer meesters. Hu laat 2eenaalden zien, dieren, die naar üU aegt als palin gen worden gegeten, hii brengt ons by Japanse kooitjes, waarin een kre kel zit te zingen en hu vertelt over de productie van ziide door de zijde rups en van honing coor de bijen. Men stapt voorzichtig verder door de kamer en stuit tegen een stuk skelet van een nijlpaard, de kop van een tapir, het skelet van eer dolfijn, tegen een kanjer van een schild pad, „Hoe ter wereld komt u daar aan", vraagt men en het lachende antwoord ls steeds: „Gekregen". Van alles heeft men uit de buurt en vaak uit verre platasen in het land naar het huis van dezen ver- zamolaar gesleept. Hoe kan trouwens anders een eenvoudige man op de Veluwe aan de zaag van een zaagvis en aan een naar prachtige zee-egels komen, hoe zou hu een zonnevis en een maanvis, een zeepaard, een zee- spin en een zeester kunnen bemach tigen en vele andere dieren uit ver re landen en zeeen? „Eens", vertelt de oude baas, .kwam er een zending bananen met een boot uit Zuid-Amerika voor de firma Stokking hier in Apeldoorn. Daar vonden ze een levende speerslang in en. een lichtgevende baruanenkever. Die werden natuurlijk bij mij ge bracht en ik h<flb ze aüebeL een tijd lang in leven gehouden. Een paar he ren uit Frankrijk zijn speciaal hier naar toe gekomen, ze kwamen met er ertsen van ijzer, van goud en van andere metalen, steensoorten uit de Nederlandse bodem en men heerthem I zelfs een paar kanonskogels uit de f zeventiende eeuw gebracht, die tu 1908 in het Uddelerveen werden op- gegraven. „Kogels van de Spanjaar* f den", zegt Muusse, Wil praten nog wat rret den ouden man. We griezelen even als hij u een grote witte rat langs zun mouw omhoog laat lopen, en ons een paar Zeldzame dwergmuizen in. de band S wil geven: wjj kyicen bewonderend toe ais hil zich nog van een andere zijde laat kennen en snel en. kunstig met de schaar uit een stuk panier een filn bewerkt kleedje knipt, twee boerinnen met melkemmers, een til met duiven. En inmiddels laten wij hem vertellen, over de deftige heren die hem bezochten, over de school klassen. die hy in zun museum rondleidde, over zijn leven.... Hij is weduwnaar, oud en vergrijsd, t- 71 jaar; zelf bescharrelt hü ziin scha- mele huishoudinkje Want deze ko- ri mng der muizen is arm, het mag ge- zegd worden, want het is geen schart- t de. En aan het eind van ons gesprek blijkt, dat deze oude dierenvriend H diep in de put zit. Hij laat ons een" I papier zien van „De goede woning"..,, i& de stichting, die eigenaresse is van W zijn armelijk huisje. Men wil hem op straat zetten: er ls een bevel vrh deji W deurwaarder bij om de woning te ont- fi ruimen. „Dat komt allemaal, omdat ik hier dieren houd", zegt de oude man. „Dat mag niet. Waar-moet ik fr dan heen met mijn. verzameling? Die moet ik maar weggeven, zeggen ze t'- van „De goede woning". En dan moet ik zeker m een oudemannenhuis." Zo mag het niet gaan! Dat heeft de oude Muusse toch zeker met ver- f diend. Goed, laat hem uit dit ver- 5" vallen huisje gaan. dat is niet erg op zichzelf. Maar laat er dan ge zorgd worden, dat hij een andere woning krijgt, dichter bii de kom van Apeldoorn ook. een. huisje, waar zijn ryke verzameling goed opge- |r; steid kan worden. Dan kuruiea schoolkinderen en volwassenen er heel wat leren en heel wat gemeten. Jr. Dit levenswerk van een oud, man E mag niet vernietigd worden, de ge- 5, meenschap zou daar schade bij w ONZE BLADEN ABONNEER! U Maakt propaganda een liefhebber weken zoek brengen. Hy kan de tientallen flessen en bak ken met „sterk water" bekijken, waarin slangen, hagedissen en aller lei zeedieren geconserveerd siin en zelfs enige embryo's. En de heer Muusse heeft overal wat bii te ver- j tellen. Hij weet veel, al verzamelde hü zyn kennis met op colleges en uit geleerde werken en al waren de vermaarde slang nog ineengekron keld. Vele honderden dieren zijn m he«- kleine, maar waardevolle museum van den ouden Muusse bijeengebracht binnenlandse en uitheemse, de mees te dood. opgezet of op „sterk water", andere levend, zoals tropische hage dissen. slangen, vissen.ratten, mui zen, marmotten en cavia's. Hy heeft De heer Muusse is niet alleen goei op de hoogte net allerlei soorten jj van dieren, maa~ bovendien handig Jri met de schaar, 'n ewA'eie oje'iSItft* ken kn,ipt hij uit een stuk papier j ingcvzikkelde en fraaie figuren. (Foto A. Bontst.} f' Onder auspiciën van de Sociëteit Harmonie heeft het Concertgebouw orkest Zaterdagmiddag in -Luxor een populair concert gegeven. Eduard v. Beinum, aanvankelijk als dirigent aangekondigd, was door ziekte ver hinderd en thans stond het orkest onder leiding van Jan Koetsier, die nu dus zelf de uitvoering kon lelden van zijn compositie .Muziek voor met de raofidiiaraianica Roman door Manfred Hausmartn 7) Abel zag wel de vuurtoren op de Robbenplate en hier en daar in de verte ook grijze stellages boven de horizont, maar verder alleen water, een eindeloze vlakte, waar windvla gen en zonnestralen overheen scho ten. „Wat ia nu het vaarwater? vroeg hy. „Kan je hier dan niet over al....? Het ziet er toch precies^ uit alsof je hier overal kan varen." „Dat kan je aar. je hart voelen. Kijk maar eens hoe precies die Kin koers houdt. Nu draait hij een beetje. Heb je het gezien? Hup! Hup. Draaien! Om met zijn achterspnet. „Ineens!" zelde Abel. „Dat moet hij ook. Zelfs wij met onze sliksehuiver moeten nog oppas sen. Niet dat je nu bepaald midden in de vaargeul behoeft te varen, maar we moeten toch tussen de boeien blijven." „Ik zie helemaal geen boeien. „Daar voor ons aan bakboord^ die rode, waar hij nu op aanstuurt." „Waar"*" „Kijk maar eens goed over de lin kerhoek van de her. Zie je het nu? „Daar helemaal in de verte?" „Nou ben je er!" „Haar die kan je toch heel moei lijk onderscheiden." „Dan zal je die zwarte aan stuur boordzijde wei helemaal niet kunnen «ten. Ze kwam net even naar boven. Nou alweer! Gezien?" rgsr tnis-schlen kan je het ding alleen, zien, wanneer je precies weet waar het ligt. Hé. Jumbo, een beetje dichter langs de plaat 1 Daar hebben we meer stroom." „Hebben jullie ook zon leeg ge voel in je maag?" vroeg Jumbo, ter wijl hij met rijn vingertoppen het roer drie strepen draaide, „Neen." „Nou, ik wei!" t „Dan. heb je zeker onder het ont bijt half ziften maffen!" .Rest mogelijk. Maar ik heb een raar leeg gevoel," „Er is nog wat van die pannekeefc over. Smaakt met een flinke kwak jam erop koud ook heel lekker." „Fannekoek?" Jumbo voelde zich ta zijn koks-eer getast. „Het waren met Je permissie roereleren!" Peter had het echter voor panne- koek aangezien. „Ju toch ook, Abel?" By Abel thuis werd zo iets Kai~ ser5chmarren (een soon meelspijs) genoemd. Wanneer er rozijnen in tafcen, heette hec KaiserschmArren. „Rozynen?" „Waren die aangebrande dingen dan geen rozynen?" ,Je bent zelf een rozyn!" hoonde Jumbo en keek rechtuit, om de goeae koers te houden. „O, Jumbo, Jumbo, nu heeft hij stukjes ham. voor rozynen aange zien!'" „Vlieg op met Je ham, 't was spek. He: waren grote spekkanen! Roer eieren met spek!" „Een. kaan, pardon kraan van een sok hebben we aan boord. Die laaf aa kanen zo lang aanbranden tot zt net als rozijnen smaken!" „Nou alle gekheid op een stokje", zei Abel, „ze smaakten heus als rozij- uen, een beetje bitter maar anders precies. .Ranzige boter krijgt dikwijls zo'rt smaak van gekookte ham, maar .Neen, van sardientjes in olijfolie," eeide Jumbo. „Wat? Maar spek als rozynen..,." ,Dia is niet goed snikï" „Neen, dat moet aan den. kok lig gen. Een verduiveld kranige kok, waarmede we zitten opgescheept." „Jullie stomme apen, kaffers, jui- ila akelige regenwormen! Ik zou wel eens wilien Weten wat voor smaak jullie in je mond hebt! Vanmiddag zal ik jullie een pot smeerolie voor zetten en zeggen, dat het ossestaart- soep is, dan kunnen, jullie het als rijstebrij naar binnen werken, ezels veulens, stommelingen!" Kerel, sny uit en ga je Kalser- schmarren naar binnen werken. Nu neemt de kapitein In hoogst eigen persoon het roer in handen." Jumbo liet zich vlug van zjjn stuurstoel gleden en constateerde, dat ze allebei glazige harmgogen, kale tomaten en vervelende klieren waren. .Kranig, kokkie!!" riep Peter. ,Je bent vandaag goed in vorm!" Hij ging op Jumbo's plaats achter het roer zitten, niet schrijlings, doch non chalant opzij. „Of wil Jij het eens proberen?'^ vroeg hfj aan Abel. Jumbo daagde Peter uit een par tijtje te bakkeleien en verdween onder dek. Neen, Abel wilde liever niet. ,Nu gaat hy voor de keukenkast zlLten en schranst een half uur lang alles wat hy onder zijn fikken krijgt. Waarom wil Je niet?" ,Jk heb het nog nooit gedaan". „Als Je dat altijd zegt, zal je het wei ver schoppen In de wereld! Voor uit, pak aan!" Abel wreef zijn handen over zyn heupen en kwam nu eens naar rechts, dan weer naar links waggelend, dichter bij. „Bij zo*n gelijkmatig briesje is er helemaal niets aan", zei de Peter. „Je hoeft niets anders te doen dan het wiel in de richting te draaien, die Je uit wil. En er goed op letten, dat het zeil ooi blijft staan. Wanneer het langs de raast gaat klapperen.zo als nu bijvoorbeelddan draai je een beetje bij. Zo, snap je? Dat is voorlopig alles. Alleen moet je dan later weer een beetje bij loeven, om !n de goede koers te blijven." „Wat is dat, biiioeven?" .Nou, je loeft by, dat wil zeggen, je brengt het schip meer in de richtinz waaruit de wind komt loef, snap Je? of je draait by dan breng Je het meer in de richting waann de wind waait Heel eenvoudig, niet? En nu houdt je vooreerst trouw en braaf op dat zwarte ding rechts voor de vuurtoren van de Robbenplate aan. Het beste is, dat je het ding recht langs de mast heen in het houdt. Vooruitl" Hij stond op en gaf Abel, die reeds volgens de regelen van de kunst op de stuurstoel zat, het wiel in handen „Niet weggaan hoor!" riep Abel „Wat is dat nu?" „Zal je wei zien! Een beetje zo om! Neen zo!" „O, kerel, kerel, hoe Dm?" .Andersom!" Peter greep het wiel. „Niet ai te ver. Zo!" «Waar is dat zwarte ding nu?" „Achter het zeil. Bijdraaien! Een pietsje maar. Nu natuuriyk weer andersom, het wiel naar de andere kant draaien, zodat we niet te ver uitscheren! Je moet de wind al op vangen vóór het schip de goede koers krijgt. Wanneer de wind aanwakkert, kan je weer bijioeven. Nul Hei. niet zo hard. Behandel de meisjes met zachtheid en spaar de zeilen! Je moet er eerst wat aan wennen, niet? Maar het gaat al heel aardig 2o had Abel dus voor de eerste maal in zijn leven een zeilschip on der „handen" gaf nog meer emo ties dan bi) gedacht had. Het zeil leek hem driemaal zo groot als vroe ger. Niet te stuiten de kracht, waar mede het schip door de golven schoot Plotseling voor hem een knal en achter hem, waar de schoot aan ne blokken hep. een gekraak. En hy had er geen flauw idee van waarom het kraakte en wat die knal betekende. Het zeil sloeg klappend en blaffend van onder naar boven tegen de mast. (Wordt vervolgd) twee strijkorkesten, trompetten, ba^ zuinen en pauken". Die uitvoering bracht op het podium een ware volksverhuizing met zich mede, want het orkest werd daarbij in drie celen gesplitst. Deze indeling is ook in de muziek, althans in de beide eerste delen van de compositie, consequent volgehouden. Het hoogtepunt van deze uitvoering vormde ongetwijfeld de treurmars, waarmee het tweede deel inzet. De waardering voor het werk was vriendelijk, maar de com positie bleek toch niet in staaf bij het talrijke publiek het ware enthou siasme te verwekken. Aan het werk Van Koetsier was het symphomsche gedicht ,Don Juai." van Richard Strauss voorafgegaan, een compositie, die een sterk illu stratieve indruk maakt. Na de pauze trad Gerard Hengeveld als solist op in Grieg's Concert in a kl. t„ op. 16 voor piano en orkest. De pianist, die in zyn spel vrouwelijke gratie paart aan een mannelijke kracht, die ra de uitvoering van een compositie als deze opmerkelijk mocht heten, had uitermate veel succes. Von Rezmcek's pittige ouverture .Donna Diana" bleek een dankbaar slot van dit concert. Jan Koomen DINSDAG U JANUARI HILVERSUM I, 414 4 m S45 Gram, 7 00 Nieuws. 7.10 Ochtendgymnastiek. 7.15 Gram.. 7 40 Sportnieuws. 75Q Progr- overz. 8 oo Nieuws S10 Morgeneoacert. Van 3 45—8 50 Voor de Huisvrouw), 9.00 Amusementsorkest. 9 45 God si. Uitz. 1015 Zang-, pLaco. 10.45 Gerard van Kre velen 11.15 Het was anders aan men ons leerde. 11 DO Gerard van Krevelen. 12 O0 Almanak. 12 15 Viool en plano 2.45 Nieuws. 13 00 De slichting Baxo- Frisia. 1315 Melodisten. 14 GO Gram. 415 SaJonorkc-t. zaag en orgel. 15 30 Voor de zieken IC 00 Arnhemse Orkest vereniging 16 45 Nieuws 17 oo Cabaret len kunnen Nederlands Fabrikaat 18 00 Binnenlands fri overzicht. 18 05 Nederlandse Operamu- j~ - ziek. 18 45 Jeugd van Estland 13 55 jj> Spiegel van. de dag 19 00 Nieuws. Van 915 af Radio-Centrales 1915 Bonte verscheidenheid. 22 00 Nieuws 22,15 ê,-i Tussen twee steden (in). 23 30—2400 f~- Dansmuziek HELVERSCM II. 17 00 Kamermu-neSc- C„ ©neeri. lo 00 Septet Jonny Omhadu V 8 35 Balletmuziek ui* ..An der schösen j-1 ïauen Donau". 10«* Nieuws 19 IS Voor e Jeugd 19 20 Jrkeatconcert. 2515 Xiltse taalctt 20 40 Mededelingen an het f» ZC 45 Opera-concert. 21,s? J- vondwUdïsg 22 00 Nieuws. 5;- 5-1 C .Sri Eigcnhrandturf producenten ElgenbrAtidtUrl-producenten die als zoodanig voor ae door h-n in 1943 voor eigen gebruik gegraven huisbrand turf bJJ de betrokken brar.dstOlfencorsmis3ie rile ingeschreven en die op grond tan de op de irihchrijvinvfakaart geplaatste a&ntee- kentagen nog aanspraak maken op brandstoftenboanon toor bot betrekken van vaste brandstoffen, bij den bandek kunnen zich mor aeze afrekening in bet tijdvak van 10 tot en met 29 Januari as. tot den d.atribu tied lenst wenden. Voor het overige wordt verwezen naar de reed» eerder over de hier bedoelde verrekening fel verschenen publicaties. Jfï/ In aansluiting op de la November 1343 gedane mededeeiingen omtrent de nood» '-f zakelijkheid van. inschrijving van produ- centen van binsbrandturf voor eigen g«- brulk (zg. etgenbrandturf-produccnten) j bij de brandstoffen com miss le. waarvoor de aanvraagformulieren tot en met fl Jan. - 1944 bij een distxibutledlenst verkrijgbaar ri waren gesteld, wordt ter kennis gehractt, t dat ten gerieve van hen, die door om- j stanriigheden niet in staat zijn geweest hun aanvraag binnen den oorspronkelijk S" Bestelden termijn in te dienen, nogmaals de gelegenheid zal worden geboden dlfc te doen en wel van 10 t/m. 29 Januari jgT a.s Na dezen datum Worden geen aan- vragen meer ter behandeling aarrgeao- j|3., men, zoodat zij ra wier voornemen p- llgt om in 1944 huiebrand turf voor eigen -fe gebruik te graven, doch ce thans op- nieuw geboden gelegenheid, tot inschrijf ving laten voorbijgaan aan dit voor- nemen tot eigen scnade geen gesolg z,JL 1:1) Jb Zondag werd to Schiedam de belangrijke taalstrijd Bermes-D.V.8.—-Dff^ voleivyckera gespeeld. Een spannend moment nvt de strijd.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsch Dagblad | 1944 | | pagina 2